آشنایی با فرودگاه

بیش از صد سال از تولد نخستین فرودگاه ایران می گذرد. در سال 1287 شمسی، نفت پای فرودگاه را به جنوبی ترین ناحیه ایران، مسجد سلیمان، باز کرد. فرودگاه شهید آسیایی یا همان فرودگاه مسجد سلیمان در ابتدا تنها میزبان شرکت های هوایی خارجی مانند کی.ال.ام و بریتیش ایرویز بود. بعد از ملی شدن صنعت نفت بود که هواپیماهای وزارت نفت نیز در این فرودگاه فرود آمدند. قاصدک24 می خواهد شما را با بیشتر با فرودگاه ها آشنا کند. با ما همراه شوید.

فرودگاه چیست؟

فرودگاه محلی برای نشستن و برخاستن هواپیماست. از این رو باید واجد امکاناتی باشد که هم مسافران، هم خدمه پروازی و هم خود هواپیماها به آن نیاز دارند. این امکانات عبارتند از:

باند فرود

یک محل قابل دسترسی هوایی با آسمان باز است که برای فرود آمدن و یا برخاستن هواپیما تعبیه شده است. باند فرود می تواند از بتن، آسفالت یا سیمان تهیه شده باشد و یا حتی سطحی طبیعی مثل چمن باشد.

برج مراقبت پرواز

همان سازه مشابه فانوس دریایی است که وظیفه اش جلوگیری از برخورد هواپیماها به یکدیگر و یا به موانع است. علاوه بر این برج مراقبت مسئولیت بسترسازی مناسب برای روان کردن ترافیک هوایی، ارائه اطلاعات ضروری برای حفظ ایمنی پروازها و کمک های لازم در هنگام بروز بحران را بر عهده دارد.

ترمینال یا پایانه

قسمتی است که مسافران در آن به خرید بلیت، انتقال بار همراه و چمدان های خود و عبور از گیت های امنیتی می پردازند. همچنین سالن انتظار نیز بخشی از ترمینال محسوب می شود که مسافران برای سوار شدن به هواپیما در آن تجمع می کنند.

تاکسی وی (Taxiway)

به مسیرهای فرعی باند که به منظور تردد هواپیما و حرکت از رمپ به باند، از باند به رمپ و از باندی به باند دیگر تعبیه شده تاکسیوی گویند که با خطوط زرد رنگ و با دو عدد و حرف نامگذاری می شود.

علاوه بر بخش های اصلی که در بالا به آنها اشاره شد، فرودگاه ها امکانات مسافرتی نیز برای مسافران در نظر گرفته اند که از جمله آنها می توان به هتل، رستوران، کلینیک، داروخانه، بانک و اداره پست اشاره کرد.

انواع فرودگاه ها

بر اساس نوع و مسیر پرواز هواپیماها می توان فرودگاه ها را به فرودگاه های داخلی، بین المللی و مرز هوایی تقسیم کرد.

• فرودگاه های بین المللی همانطور که از نام آنها برمی آید، هم پروازهای داخلی و هم خارجی را میزبانی می کنند. فرودگاه بین المللی مهرآباد، امام خمینی و شهید هاشمی نژاد مشهد از آن جمله اند.

• مرز میان فرودگاه های مرز هوایی و فرودگاه های بین المللی در خدماتی است که در این دو نوع فرودگاه ارائه می شود. فرودگاه های بین المللی باید از امکاناتی چون امور گذرنامه، گمرک، مهاجرت، قرنطینه برخوردار باشد. در حالی که در فرودگاه های مرز هوایی برای جلوگیری از تحمیل هزینه های بیشتر به فرودگاه، این خدمات تنها به صورت موردی و آن هم در زمان انجام پرواز ارائه می شود. اما نقطه مشترک این فرودگاه ها با فرودگاه های بین المللی پذیرش پروازهای خارجی است. فرودگاه بین المللی اهواز، اراک و اردبیل از این دسته هستند.

کد فرودگاهی چیست؟

کد فرودگاهی در حقیقت کدی سه یا چهار حرفی است که از آن برای شناسایی فرودگاه های جهان استفاده می شود. این کد از سوی دو سازمان بین المللی به فرودگاه های کشورها اعطا می شود؛ ایکائو و پاتا.

ایکائو، سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی است که به ارائه کدی چهار حرفی برای برنامه ریزی پرواز و کنترل ترافیک هوایی، شناسایی ایستگاه های هواشناسی، ایستگاه سرویس پروازهای بین المللی یا مراکز کنترل محیطی می پردازد. بر این اساس، ایکائو، جهان را به چند منطقه تقسیم کرده و این کدها را نیز بر همین اساس به فرودگاه ها می دهد. حرف اول به قاره، حرف دوم به کشور و حرف های سوم و چهارم به فرودگاه مرتبط هستند.

یاتا(IATA) انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی و متشکل از 260 شرکت هوایی است. این سازمان برای فرودگاه های جهان کدی سه حرفی را تعریف می کند.

پر رفت و آمدترین فرودگاه های ایران

نزدیک به صد فرودگاه در سراسر ایران وجود دارد که میزبان پروازهای داخلی و بین المللی هستند. از این میان باند فرود برخی فرودگاه ها از بقیه پر رفت و آمدتر است. در اینجا با شش فرودگاه پرتردد ایران از حیث تعداد پروازها، تعداد مسافرین و نیز میزان بار جابجا شده آشنا می شویم:

فرودگاه بین المللی مهرآباد

این فرودگاه که در سال 1317 در تهران ساخته شده، با پذیرش بیش از 12 میلیون مسافر، اولین و پرترافیک ترین فرودگاه کشور به شمار می رود. مهرآباد دارای بخش هایی از جمله پارکینگ، رستوران و کافی شاپ، بانک و دستگاه خودپرداز، بخش اشیای گمشده و نیز بخش حمل خودرو است. هواپیماهای شرکت های هوایی ماهان آتا، اترک، کاسپین، ایران ایر، ایران ایرتور، آسمان، نفت، کیش ایر، قشم، تابان، زاگرس و معراج در این فرودگاه تردد دارند. گفته می شود که این فرودگاه با بیش از 132 هزار پرواز، جابجایی نزدیک به 17 میلیون مسافر و بیش از صد میلیون کیلوگرم بار، پرترددترین فرودگاه کشور به شمار می رود.

فرودگاه بین المللی شهید هاشمی نژاد مشهد

این فرودگاه که در جنوب شرقی واقع شده در سال 1330 شمسی تأسیس شده است. دو باند موازی این فرودگاه، اجازه پرواز کلیه هواپیماها تا رده بوئینگ 747 را به آن می دهد. از امکانات این فرودگاه می توان به امکان اجاره خودرو در داخل و خارج و نیز اولین پارکینگ طبقاتی فرودگاهی ایران اشاره کرد. این فرودگاه شلوغ میزبان هواپیماهای شرکت های افغان جت، ایرعربیا، آریانا افغانستان، امارات، فلای دبی، فلای بغداد، هواپیمایی عراق، جزیره ایرویز کویت، کام ایر افغانستان، کویت ایرویز، عمان ایر، قطر ایرویز، صافی افغانستان، شاهین ایر اینترنشنال پاکستان و ترکیش ایرلاینز است. در داخل نیز شرکت های آتا، اترک، ایران ایر، ایران ایرتور، آسمان، کیش ایر، ماهان، معراج، قشم، تابان، زاگرس و کاسپین به این فرودگاه در رفت وآمد هستند. بر اساس آخرین آمارها در سال گذشته بیش از 70 هزار پرواز در این فرودگاه انجام و بیش از 10 میلیون مسافر و 80 میلیون کیلوگرم بار جابجا شده است.

فرودگاه بین المللی امام خمینی

فرودگاه امام خمینی با 14 هزار هکتار وسعت در 30 کیلومتری تهران، در شهرستان ری قرار گرفته است. این فرودگاه که به طور رسمی پروازهای داخلی و خارجی خود را در سال 1381 آغاز کرد، شامل هتل، سالن های استراحت اختصاصی، فروشگاه، رستوران و کافی شاپ نیز می باشد. گفتنی است که فرودگاه امام خمینی مرکز فعالیت شرکت های هوایی ایران ایر، ماهان، آسمان، قشم، کاسپین، تابان و زاگرس می باشد. همچنین هواپیماهای بیش از 30 شرکت خارجی نیز به این فرودگاه رفت وآمد می کنند. مطابق آمارها در سال 2016، 53 هزار نشست و برخاست در این فرودگاه انجام شده، بیش از 7 میلیون مسافر جابجا شده و بیش از 148 میلیون کیلوگرم بار حمل شده است.

فرودگاه بین المللی شهید دستغیب شیراز

فرودگاه شهید دستغیب که در شهر شیراز واقع شده، مجهزترین فرودگاه ایران از لحاظ تجهیزات ناوبری و الکترونیک بعد از فرودگاه امام خمینی است. روزانه 120 پرواز داخلی و 10 پرواز خارجی در این فرودگاه انجام می شود که 18 مقصد خارجی از جمله این پروازهاست. فرودگاه شیراز دارای پارکینگ خودرو، رزرواسیون هتل، کیوسک اطلاع رسانی، انواع غرفه ها، مسجد، اطلاعات پرواز، باجه ارزی، خودپرداز و تسهیلات برای معلولین است. هواپیماهای شرکت های هوایی  ترکیش ایرلاینز، ایرعربیا، آرمنیا، آسترین ایرلاینز، بوراجت، کرندون ایرلاینز، فلای دبی، جورجین ایرویز، پگاسوس ایرلاینز، قطر وبه این فرودگاه در رفت و آمد هستند. ضمن اینکه شرکت های داخلی کیش ایر، آتا، اترک، کاسپین، ایران ایر، ایران ایرتور، ماهان، نفت، آسمان، معراج، قشم، تابان و زاگرس نیز پروازهایی به این فرودگاه دارند. آمارها نشان می دهد که در سال 2016، 31 هزار پرواز به این فرودگاه انجام شده، و نزدیک به 3 میلیون مسافر و 31 میلیون کیلوگرم بار جابجا شده است.

فرودگاه بین المللی کیش

فرودگاه کیش در جزیره کیش در استان هرمزگان واقع شده است. این فرودگاه در سال 1356 به طور رسمی و با پرواز اولین هواپیمای مسافری کنکورد، کار خود را آغاز کرد. فرودگاه کیش با 9 میلیون متر مربع مساحت، دارای چهار ترمینال داخلی و خارجی بوده و به 20 مقصد داخلی و دو مقصد خارجی(دبی و مسقط) خدمات ارائه می کند. هواپیماهای شرکت های آتا، اترک، کاسپین، ایران ایر، ایران ایرتور، آسمان، کارون، کیش ایر، ماهان، معراج، قشم، سپهران، تابان و زاگرس در باند فرود این فرودگاه نشست و برخاست می کنند. فرودگاه بین المللی کیش با بیش از 23 هزار پرواز، جابجایی 2 میلیون مسافر و 30 میلیون کیلوگرم بار در سال 2016 پنجمین فرودگاه پرتردد کشور شناخته شد.

فرودگاه بین المللی شهید بهشتی اصفهان

فرودگاه شهید بهشتی که در سال 1361 تأسیس شد، به خاطر دور بودن از اراضی شهری دارای مزیت نسبت به سایر فرودگاه های کشور است. از جمله این مزیت ها می توان به عدم ایجاد آلودگی صوتی برای ساکنان شهر اشاره کرد. شرکت های هوایی که هواپیماهای خود را در این فرودگاه فرود می آورد عبارتند از: ایران ایر، آسمان، ایران ایرتور، تابان، ماهان، نفت، زاگرس، کیش ایر، قشم ایر، خدمات هوایی سامان، خدمات هوایی همراه کوشا کیش و نیز شرکت های خارجی اتریش ایر، العراقیه و ترکیش ایر. 23 هزار و 731 پرواز و نیز 2 میلیون و 671 مسافر این فرودگاه را به ششمین فرودگاه پر رفت و آمد کشور بدل کرده اند. ضمن اینکه در سال 2016، بیش از 20 میلیون کیلوگرم بار نیز از طریق این فرودگاه جابجا شده است.