سفر به ریشه‌های تاریخ: آشنایی با کهن‌ترین تمدن‌های جهان

انسان از چه زمانی تمدن‌سازی را آغاز کرد؟ قدمت تاریخ تمدن بشری به حدود ۱۰ هزار سال پیش از میلاد بازمی‌گردد؛ دوره‌ای کوتاه در مقایسه با عمر زمین. هر تمدنی با فرهنگ و سبک زندگی خاص شکل گرفت و دستاوردهای آن‌ها زمینه‌ساز رفاه و پیشرفت امروز بشر شد. در این راهنما از قاصدک 24 قصد داریم شما را با قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان آشنا کنیم، همراه ما باشید.

معرفی شگفت‌انگیزترین و قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان

در هر قرن‌ از تاریخ بشریت کشورها، ملت‌ها و تمدن‌های زیادی از دل تاریخ برخاسته و در آن ناپدید شده‌اند. نمی‌توان با قطعیت گفت کدام تمدن یا کشور پیش‌تر از دیگری شکل گرفته است، اما کارشناسان بر این باورند که ۱۴ کشور زیر در شمار قدیمی‌ترین‌های تاریخ قرار می‌گیرند.

تمدن میسنی یونان

تا آنجایی که می‌دانیم، یونان چندان کهن نیست، اما تجربه نشان داده است که تمدن آن بیش از هر تمدنی معنای باستانی بودن را به جهان آموخت. مشهود است که نخستین تمدن‌های اروپا حدود ۳۲۰۰ پیش از میلاد در یونان شکل گرفت و آتنی‌ها در ۵۰۸ پیش از میلاد دموکراتیک‌ترین سیستم زمان خود را داشتند.

یونانی باستان هنوز برای یونانی‌زبانان قابل فهم‌تر است تا انگلیسی قدیم برای انگلیسی‌زبانان. بدون شک لحظه‌های بی‌شماری در تاریخ یونانی راه اهالی این سرزمین را به سوی دانش و زندگی غربی گشوده‌اند. از بازی‌های المپیک باستانی یونان گرفته تا نبرد در ماراتن که بازی‌های دوی ماراتن امروزی از آنها الهام گرفته‌اند.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن یونان

دوره	1600-1100 قبل از میلاد
مکان	سرزمین یونان
دستاوردهای مهم	فتح مناطق همسایه، شبکه‌های تجاری و ارتباط احتمالی با سقوط تمدن مینوی

تمدن چین

چین، یکی از بزرگ‌ترین و کهن‌ترین تمدن‌های جهان، همواره کشوری یکپارچه بوده است. وجود نخستین سلسله آن که زمانی افسانه‌ای به نظر می‌رسید، با کشفیات باستان‌شناسی سکونت‌گاه‌های عصر برنز بیش از پیش تأیید شده است.

 آنچه از این حفاری‌ها بیرون آمده نشان می‌دهد که نخستین سلسله چین که سیستم نوشتاری را نیز ابداع کرد، سلسله‌ای به نام شانگ بوده است. این سلسله که از قرن هفدهم تا یازدهم پیش از میلاد حکمرانی می‌کرد، مبدع نظام نوشتاری‌ای بود که پایهٔ خط مدرن چین است.

 سلسله‌هایی که از ۲۰۶ پیش از میلاد تا ۲۲۰ میلادی بر چین فرمان راندند، وحدت کشور را تقویت و پایه‌های فرهنگی مانند کنفوسیوس‌گرایی را بنیان گذاشتند. آن چیزی که هنوز هم در چین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای خرید تور چین می‌توانید از امکانات قاصدک 24 استفاده کنید.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن چین

دوره	حدود 2070 قبل از میلاد
مکان	شرق آسیا
دستاوردهای مهم	اختراع کاغذ، باروت و قطب‌نما، دیوار بزرگ چین، آیین کنفوسیوس و ارتش سفالی

تمدن پرتغال

شاید با دیدن نام پرتغال در میان تمدن‌های قدیمی تعجب کنید. تاریخ تاسیس این کشور به سال 1139 برمی‌گردد. تاریخی که نام کشور پرتغال را در میان تمدن‌های قدیمی قرار نمی‌دهد. اما دلیل آوردن نام پرتغال در این لیست چیز دیگری است: ثبات مرزها.

در حالی که اروپا همیشه به واسطه مرزهای در حال تغییر و قوانین یا مقررات مختلف امپراتوری‌ها، جمهوری‌ها، سلطنت‌ها و دموکراسی‌های مردمی‌اش، متلاطم و آشفته بوده، پرتغال هرگز این شرایط را تجربه نکرده است.

تمدن پرتغال تاریخی پر از دریانوردی، کاوش‌های جهانی و فرهنگ غنی دارد که هنوز هم در زندگی روزمره و معماری این کشور دیده می‌شود.

پرتغال هم‌چنین در خط مقدم جبهه عصر کشفیات قرار داشته است. اگرچه آن سال‌ها به تعبیر بسیاری به رشد امپریالیسم و آسیب رساندن به جوامع بومی منجر شده، به ایجاد دنیایی که ما امروز می‌شناسیم، کمک شایانی کرده است.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن پرتغال

دوره	پادشاهی پرتغال، 1139–1910 میلادی
مکان	شبه‌جزیره ایبری
دستاوردهای مهم	کشف مسیرهای دریایی به هند و آفریقا، آغاز دوران استعمار، تاسیس امپراتوری دریایی پرتغال، پیشرفت در دریانوردی و نقشه‌برداری

تمدن فرانسه

تاریخ شکل‌گیری فرانسه را می‌توانیم به تقسیم امپراتوری شارلمان مقدس به سه قسمت در سال 843 میلادی و یا بر تخت نشستن شاه کلوویس در سال 481 میلادی مرتبط بدانیم شکی نیست که این کشور قدمت طولانی دارد.

 اگرچه برای قرن‌ها سیستم فئودالی به صاحبان زمین در مقایسه با شاهان واقعی قدرت بیشتری می‌داد (دوک نرماندی، فاتح انگلستان در سال 1066 نمونه بسیار خوبی است)، اشراف‌زادگان همچنان سوژه‌های اصلی برای سلطنت در فرانسه بودند. نظامی که در حقیقت پایه‌های حکومتی را بنا نهاد که تا امروز پابرجا مانده است.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن فرانسه

دوره	از دوران باستان تا دوران مدرن
مکان	فرانسه کنونی، گالیا (در دوران باستان)
دستاوردهای مهم	تمدن گالی، امپراتوری روم در گالیا، پیدایش فرانک‌ها و سلسله‌های اولیه، رنسانس و انقلاب فرانسه، توسعه علوم، فرهنگ، هنر و دموکراسی مدرن

تمدن ارمنستان

ملت ارمنستان مانند یهودیان به واسطه پراکندگی جمعیت خود شناخته شده هستند. با این تفاوت که ارمنی‌ها موفق شدند برای بیش از 2600 سال گذشته صاحب یک کشور شوند. ایروان پایتخت ارمنستان در سال 782 پیش از میلاد بنا نهاده شده است.

ارمنی‌‎ها نخستین حکومتی در دنیا بودند که به طور رسمی مسیحیت را در سال 301 میلادی به عنوان دین حکومتی برگزیدند. ارمنستان هنوز نیز به شدت به کلیسای آپوستولیک یکی از  جاهای دیدنی ارمنستان پایبند است.

تمدن ارمنستان با تاریخی هزارساله، کلیساهای کهن و میراث فرهنگی غنی، نمادی از ماندگاری و هویت ملی در قفقاز است.

البته پراکندگی تنها شباهت ارمنی‌ها با یهودیان نیست. ارمنی‌ها هم به مانند یهودیان مورد نسل کشی قرار گرفته‌اند که به دست امپراتوری عثمانی و بین سال‌های 1915 تا 1917 میلادی اتفاق افتاد.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن ارمنستان

دوره	ارمنستان باستان، حدود ۲۴۰۰ پیش از میلاد – ۵ قرن میلادی
مکان	قفقاز جنوبی
دستاوردهای مهم	پیدایش دولت‌های اولیه، معماری سنگی، خط میخی اورارتویی، تثبیت مسیحیت به عنوان دین رسمی در ۳۰۱ میلادی، تأثیرات فرهنگی و مذهبی پایدار

تمدن ژاپن

بر اساس افسانه‌های ژاپنی این کشور در سال 660 پیش از میلاد توسط امپراتور جینمو بنیان نهاده شده است. یکی از تاریخ نگاری‌های چینی به وجود ژاپن در قرن سوم میلادی شهادت داده که هنوز نیز به این کشور قدرت ماندگاری بالایی را بخشیده است.

پس از گسترش بودیسم در ژاپن، سنت ادبی در قرن هشتم شکل گرفت و با نگارش «داستان گنجی» در اوایل قرن یازدهم به اوج رسید. عصر هیان شاهد این پیشرفت‌ها و تغییرات فرهنگی بود که تأثیرات آن تا امروز در ژاپن قابل مشاهده است.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن ژاپن

دوره	عصر هیان (Heian)، 794–1185 میلادی
مکان	ژاپن
دستاوردهای مهم	گسترش بودیسم، شکل‌گیری سنت ادبی ژاپن، نگارش «داستان گنجی»، تحولات فرهنگی بنیادین که تا امروز تأثیرگذار است

تمدن ایران

ایران قدیمی‌ترین تمدن جهان است و دیدن آن در لیست تمدن‌های قدیمی جهان دور از ذهن نیست. اگر چه ایران در یک شکل قابل تشخیص تنها از اوایل قرن شانزدهم میلادی وجود داشته، این کشور بیش از هر جای دیگری در جهان تمدن غنی و طولانی دارد.

ایران قدیمی ترین‌تمدن جهان است.

به نظر می‌رسد که تمدن عصر ایلامی یکی از نخستین تمدن‌هایی بود که سیستم نوشتاری به خط میخی را در هزاره سوم قبل از میلاد توسعه داد. همچنین گروه‌های پروتو-ایرانی پیش از این تاریخ و در هزاره دوم قبل از میلاد به این سرزمین‌ها رسیده بودند.

طبق شواهد تاریخی امپراتوری هخامنشی که از سال 550 تا 330 پیش از میلاد بر این سرزمین حکمرانی می‌کرد، بزرگ‌ترین امپراتوری در تاریخ باستان بوده است.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن ایران

دوره	۳۰۰۰ پیش از میلاد – دوران مدرن
مکان	فلات ایران، بین‌النهرین، آسیای میانه، ایران کنونی
دستاوردهای مهم	شکل‌گیری نخستین تمدن‌ها، ایجاد خط و نوشتار، توسعه کشاورزی و شهرسازی، تشکیل امپراتوری هخامنشی، گسترش فرهنگ و هنر، حفظ هویت ملی و مدرن‌سازی کشور

تمدن سن مارینو

سن مارینو نام چندان شناخته شده‌ای در میان کشورهای جهان نیست. این کشور که سومین کشور کوچک اروپاست، بدون شک به دلایل چندی در این لیست قرار گرفته است. نمی‌توان انکار کرد که سن مارینو یکی از قدیمی‌‎ترین کشورهای جهان است که در سال 301 میلادی بنیان نهاده شده است.

گفته می‌شود که سنگ‌تراشی به نام مارینوس که سرانجام نیز تبدیل به یک قدیس شد، از سرزمین خود کرواسی کنونی فراری شد. مارینوس که به خاطر عقاید مسیحی خود تحت تعقیب بود در سن مارینو کنونی یک جمهوری را تاسیس کرد.

اساسنامه سن مارینو در سال 1600 تصویب شد و به عنوان نخستین قانون اساسی جهان شناخته می‌شود. امروز سن مارینو یک خرده‌دولت (microstate) است و نمونه‌ای منحصر به فرد از دولت شهرهای کوچک اروپا به شمار می‌آید.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن سن مارینو

دوره	301 میلادی – دوران مدرن
مکان	تپه مونته تیترانو / سن مارینو / جمهوری کوچک محصور در ایتالیا
دستاوردهای مهم	تأسیس سن مارینو / تصویب نخستین قانون اساسی جهان / حفظ استقلال و توسعه اقتصاد

تمدن اتیوپی

اگر از تاریخ نخستین کشورها و ملت‌ها نیز عقب‌تر برویم، به تاریخ بشر می‌رسیم. به نظر می‌رسد اتیوپی کشوری باشد که نخستین فسیل‌های انسانی کشف شده از دل زمین‌های آن بیرون آمده باشد. این کشور از هزاره دوم پیش از میلاد سلطنت‎های زیادی را به خود دیده است.

 اتیوپی تنها کشور آفریقایی بود که هرگز مستعمره هیچ کشور اروپایی نبوده است چرا که مردم اتیوپی قادر به شکست تمام نیروهای متجاوز بودند. زمانی که اتحادیه ملل، شکل اولیه سازمان ملل متحد، پس از جنگ جهانی اول شکل گرفت، اتیوپی تنها عضو آفریقایی مستقل به حساب می‌آمد.

اتیوپی کشوری است که نخستین فسیل‌های انسانی کشف شده از دل زمین‌های آن بیرون آمده است.

این کشور همواره دارای تنوع نژادی و مذهبی بوده است. گفته می‌شود که پادشاهی آکسوم (Aksum) یکی از نخستین حکومت‎های جهان پس از ارمنستان بود که مسیحیت را پذیرفت اما اسلام و یهودیت نیز برای قرن‌ها در این سرزمین در کنار یکدیگر زیسته‌اند.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن اتیوپی

دوره	حدود ۱۰ هزار سال پیش تا دوران مدرن
مکان	فلات اتیوپی، دره رود آواش و مناطق اطراف
دستاوردهای مهم	شکل‌گیری نخستین جوامع کشاورزی، امپراتوری آکسوم، توسعه معماری صخره‌ای و مسیحیت اتیوپیایی، حفظ استقلال و هویت ملی تا دوران مدرن

تمدن مصر

مصر باستان شباهت کمی به مصر امروز دارد. نخستین فرهنگ‌های شبیه سلسله‌های مصری از هزاره ششم پیش از میلاد شکل گرفتند. خط هیروگلیف، دومین نظام نوشتاری جهان پس از خط میخی، حدود ۳۲۰۰ پیش از میلاد ظاهر شد و نمادی از تمدن مصری است.

یکی از فراعنه مصر، مِنِس، در ۳۱۵۰ پیش از میلاد نخستین پادشاهی متحد جهان را پایه‌ریزی کرد. پس از ۳۰ سلسله، مصر تحت فرمانروایی یونانی‌ها و ایرانی‌ها درآمد و سپس با ورود اسلام به کشوری با اکثریت مسلمان تبدیل شد.

حکومت مدرن مصر نیز تا قرن بیستم میلادی شکل نگرفت؛ تا زمانی که مصری‌ها در سال 1952 به حکمرانی انگلیسی‌ها پایان دادند. کشور مصر تاکنون دستخوش تغییر حکومت‌ و پادشاهی‌های مختلفی بوده است که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• امپراتوری پارس‌ها
• امپراتوری عثمانی
• امپراتوری عرب‌ها

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن مصر

دوره	حدود 3100 ق.م تا 332 پ.م
مکان	شمال شرقی آفریقا
دستاوردهای مهم	اهرام، هیروگلیف، ریاضیات پیشرفته و تمدن رودخانه نیل

تمدن بین‌النهرین

قدمت تمدن بین‌النهرین به 3500 سال قبل از میلاد باز می‌گردد و این دوره را مهد تمدن اولیه زندگی شهری می‌دانند. بین‌النهرین به سرزمین بین رودها معروف است و بین رودهای دجله و فرات قرار دارد.

 این تمدن به عنوان اولین و قدیمی‌ترین تمدن دنیا شاهد بسیاری از اولین نمونه‌های ثبت شده بوده است. تمدن بین‌النهرین اولین زبان نوشتاری که زمان میخی نام دارد را برای ثبت معاملات، قوانین و داستان‌ها به وجود آورد.

یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای تمدن بین‌النهرین کمک‌های شایان آن به ادبیات و هنر بود.

تمدن بین‌النهرین را می‌توان زادگاه پیشرفت‌هایی در ریاضیات، نجوم و حقوق دانست. این تمدن به شاهکارهای معماری مانند ساخت زیگورات معروف اور و باغ‌های معلق بابل معروف است. قدیمی‌ترین قوم‌های دنیا مربوط به این تمدن است و جامعه این تمدن شامل چند دولت بود که عبارتند از:

1. سومر
2. اکد
3. آشور
4. بابل

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن بین‌النهرین

دوره	حدود ۳۵۰۰ پیش از میلاد – ۵۳۶ پیش از میلاد
مکان	بین رودخانه‌های دجله و فرات (عراق کنونی و بخش‌هایی از سوریه و ایران)
دستاوردهای مهم	شکل‌گیری نخستین شهرها و دولت‌شهرها / اختراع خط میخی / توسعه کشاورزی و شبکه‌های آبیاری / قوانین حمورابی / پیشرفت در ریاضیات، نجوم و معماری

تمدن هند

نخستین نشانه‌های سکونت در شبه قاره هند به 3300 پیش از میلاد و تمدن هندو بر می‌گردد. اگرچه این مردمان نخستین یکی از اولین تمدن‌های شهرنشین را بنیان نهادند، آغاز شکل‌گیری هند به عنوان یک کشور به دوره ودایی برمی‌گردد که از 1500 تا 600 قبل از میلاد تدوام داشت.

نامگذاری دوره ودایی به متون ودایی برمی‌گردد که ریشه شفاهی در سانسکریت داشت و جزئیات فرهنگ ودایی را شکل داد. تمدن ودایی پایه‌های هندوئیسم و بسیاری جنبه‌های فرهنگی شبه قاره هند را ایجاد کرد که امروزه نیز قابل مشاهده است.

تمدن هند با هزاران سال تاریخ، فرهنگ غنی و هنرهای متعدد، پایه‌گذار زندگی مدرن در شبه قاره است.

برای تجربه‌ای بی‌نظیر و آشنایی کامل با جاذبه‌ها و فرهنگ‌های متنوع هند، پیشنهاد می‌کنیم از تور هند قاصدک ۲۴ دیدن کنید و سفری فراموش‌نشدنی را آغاز کنید.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن هند

دوره	3300 – 1300 قبل از میلاد
مکان	دره سند
دستاوردهای مهم	رنامه‌ریزی شهری پیشرفته، وزن‌ها و معیارهای استاندارد، سیستم‌های زهکشی و توسعه سیستم نوشتاری سانسکریت

تمدن نورته چیکو

تمدن نورته چیکو در آمریکای جنوبی واقع است و بخش‌هایی از پرو کنونی را در بر می‌گیرد. درباره این تمدن و قدمت آن اختلاف نظر‌های زیادی وجود دارد. برخی از مورخین قدمت این تمدن را به 2 هزار سال و برخی به 4 هزار سال پیش از میلاد می‌دانند.

 طبق شواهد این تمدن مربوط به دوران پیش از سرامیک بوده است زیرا هیچ سرامیک و آثار هنری از این دوران مشاهده نشده است. در نورته چیکو اهرامی پیدا شده است که برخی از تاریخ‌د‌انان این هرم‌ها را قدیمی‌ترین هرم‌های خارج از محدوده مصر می‌دانند.

تمدن نورته چیکو در پرو با شهرهای باستانی و معماری سنگی، پایه‌های تمدن آمریکای جنوبی را شکل داد.

 با توجه به معماری و ساخت و سازهایی که مشاهده شده گمان می‌رود در آن دوره دولت و حکومت‌های مشخصی وجود داشته است. درباره این تمدن جهانی هیچ اطلاعات دقیقی در دسترس نیست ولی می‌توان گفت یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان محسوب می‌شود.

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن نورته چیکو

دوره	حدود ۳۰۰۰ – ۱۸۰۰ پیش از میلاد
مکان	سواحل شمالی پرو، دره‌های رودخانه‌ای نزدیک اقیانوس آرام
دستاوردهای مهم	شکل‌گیری نخستین شهرها و مجتمع‌های بزرگ سنگی / توسعه کشاورزی و سیستم‌های آبیاری / معماری پیچیده و معابد سنگی / صنایع دستی پیشرفته و مجسمه‌سازی

تمدن رم

قدمت تمدن رم، به قرن 6 پیش از میلاد بازمی‌گردد. باستان‌شناسان، طبق نظر Encyclopaedia Britannica، ظهور این تمدن را مانند افسانه‌ها می‌دانند و آن را مهم‌ترین و بزرگ‌ترین تمدن جهان می‌دانند. تمدن رم در ابتدای آغاز به صورت یک پادشاهی، سپس یک جمهوری سازمان‌دهی شده و در آخر به شکل امپراتوری گسترده توسعه یافته است.

تمدن رم بر اروپا، شمال آفریقا و خاورمیانه تاثیرات فراوانی گذاشته است.

تمدن رم به حدود ۷۵۰ یا ۵۵۰–۴۶۵ پیش از میلاد بازمی‌گردد، اما تاریخ دقیق آن مورد اختلاف مورخان است. تعداد بناهای تاریخی رم نشان‌دهنده اهمیت تمدن آن است.

نکات برجسته تمدن رم

1. شکل‌گیری و سازمان‌دهی از پادشاهی به امپراتوری
2. تشکیل پایه‌های قانون و حقوق مدرن
3. پیشرفت در فناوری و مهندسی
4. توانایی نظامی برای توسعه و حفظ قلمرو
5. فرهنگ و هنر غنی

دوره، مکان و دستاوردهای مهم تمدن رم

دوره	حدود ۷۵۰ یا ۵۵۰–۴۶۵ پیش از میلاد تا دوران مدرن
مکان	ایتالیا و مناطق تحت سلطه روم در اروپا، شمال آفریقا و خاورمیانه
دستاوردهای مهم	معماری و مهندسی پیشرفته / توسعه قوانین و حکومت شهری / هنر و ادبیات غنی / شبکه‌های جاده‌ای و زیرساخت‌های پیچیده / گسترش فرهنگ و تمدن روم در اروپا و مدیترانه

جمع‌بندی

هدف این مقاله آشنا کردن شما با قدیمی‌ترین و ماندگارترین تمدن‌های جهان است و آمار نشان می‌دهد این تمدن‌ها تأثیر زیادی بر فرهنگ و تاریخ داشته‌اند. هر چند تمدن‌های دیگری هم وجود دارند، اما با مراجعه به سایت  قاصدک 24 می‌توانید اطلاعات بیشتری به دست آورید.

سایت قاصدک 24 متعلق به شرکت فرش تا عرش قاصدک کارمانیا مراجعه کنید. هم‌چنین پشتیبانی شبانه‌روزی با شماره تماس 02175269 همراه شما است.

سوالات متداول درباره قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان