آشنایی با جشن های نوروز در افغانستان

آریانا که زمانی برای نامیدن سرزمین های شرق ایران و افغانستان به کار می رفته، تاریخی بسیار کهن دارد. آنقدر کهن که برای قرن ها در مسیر جاده ابریشم و مرکز تاخت و تاز حکومت های گوناگون بوده است. افغانستان امروز کشوری با اشتراکات فرهنگی بسیار با ایران است و آنگونه که از شواهد تاریخی بر می آید، بیش از 50 هزار سال پیش از میلاد مسیح این سرزمین محل سکونت بشر بوده است. فتوحات و کشورگشایی های فاتحانی چون اسکندر و چنگیز خان سرزمین افغان ها را نیز بی نصیب نگذاشته است.

جشن های نوروز در افغانستان

در روزهای حکومت شوروی نوروز با محدودیت هایی مواجه بود، افغان ها نیز در دوران حکومت طالبان برای مدت 5 سال از سال 1996 تا 2001 از برپایی جشن های نوروز محروم بودند. فشار طالبان بر سنت های باستانی افغان ها به اندازه ای بود که تقویم هجری شمسی باطل اعلام شده و با تقویم قمری جایگزین شده بود.

جشن گل سرخ افغانستان

مردم افغانستان معتقدند که رسیدن پرنده های مهاجر به افغانستان در این موقع از سال خبر از آغاز فصل بهار می دهد. جشن گل سرخ هم که در افغانستان با عنوان میله گل سرخ از آن یاد می شود، در 40 روز اول سال و به مناسبت رویش لاله های سرخ در مزار شریف و در زیارتگاهی منسوب به امام علی برگزار می شود. اهمیت این جشن به اندازه ای است که حتی از کشورهای ایران و تاجیکستان و دیگر کشورهای آسیای میانه هم به این شهر می روند.

جشن گل سرخ با یک مراسم مذهبی که افغان ها از آن به جهنده علی، ژنده علی و یا ژنده سخی یاد می کنند، تقارن دارد. مراسمی که بر اساس باور افغان ها به خلافت امام علی تعلق دارد. در این مراسم که بیش از 200 هزار افغان از سراسر افغانستان در آن حضور می یابند و در مسجد کبود مزار شریف برگزار می شود، عَلَمی برافراشته می شود. این علم که در واقع تداعی کننده درفش کاویانی اساطیر فارسی است، با پارچه های زربافت و دست دوزی شده مزین شده است. علاوه بر این در طول مراسم 21 گلوله توپ نیز شلیک می شود و بسیاری از مقامات بالای حکومتی و فرمانداران ولایت ها نیز برای تماشا به مزارشربف می آیند.

بیشتر بخوانید: نوروز در تاجیکستان

جشن دهقان افغانستان

نوروز در بسیاری از سرزمین های پارسی، همواره با زایش زمین همراه بوده است. از این رو در افغانستان جشنی به نام جشن دهقان در اولین روز سال برگزار می شود. از جمله آیین های این جشن این است که کشاورزان به شهرها آمده و تولیدات خود را در استادیوم چمن حضوری در کابل به نمایش می گذارند. اگر چه این جشن امروزه تنها به کابل و شهرهای مهم محدود شده، زمانی در تمام شهرهای افغانستان برگزار می شده است.

نکته جالب این است که این جشن آنقدر در میان افغان ها محبوبیت دارد که شهردار و شخصیت های بالای حکومتی هم در آن حاضر می شوند. به دلیل اهمیت بالای جشن دهقان شهردار و شخصیت های بالای حکومتی نیز در آن شرکت می کنند.

ضمن اینکه در روز جشن دهقان شهرنشینان هم با لباس های شاد و رنگارنگ به مزارع کشاورزان رفته و کشاورزان درمقابل چشم مردم، زمین را با گاو آهن شخم می زنند و با رنگ کردن شاخ های گاو فصل بهار را شروع می کنند. البته چوپانان نیز سهمی از جشن روز دهقان دارند و در این روز گوسفندان خود را در مزارع رها می کنند.

هفت میوه افغانستان

شاید یکی از جالب ترین رسم های نوروزی افغان ها هفت میوه باشد. در واقع افغان ها به جای سفره هفت سین، سفره هفت میوه دارند. هفت میوه چیست؟ چیزی شبیه سالاد میوه که از هفت نوع میوه خشک تشکیل شده است.

هفت میوه شامل

1. کشمش
2. سنجد
3. پسته
4. فندق
5. قیسی
6. گردو
7. آلو

باور مردم افغانستان بر این است که در واقع نه هفت سین و نه هفت شین وجود داشته است. بلکه آنچه که از ابتدا وجود داشته هفت چین بوده است. مراد از آن هم هفت میوه ای بوده که از هفت درخت متفاوت چیده شده و به عنوان برکت در سفره چیده می شده است. البته گاهی هفت میوه افغان ها با هفت سین، سبزی پلو و سمنو هم همراه است.

سمنک پزان افغانستان

تهیه سمنو یکی از آیین های مشترک میان تمام مردمی است که نوروز را جشن می گیرند. سمنو که در میان افغان ها به سمنک شهره است نه تنها نذر برآمدن حاجت ها و مرادهاست، بلکه به باور بسیاری با خود خیر و برکت به ارمغان می آورد. سمنک آنقدر برای افغان ها مهم هست که زنان افغان از آغاز شب نوروز تا سپیده دم به طبخ آن مشغول می شوند و همزمان شادمانه آواز می خوانند.

کمپیرک افغانستان

کمپیرک داستان طولانی و جالبی در افغانستان دارد. کمپیرک در واقع همان حاجی نوروز ایرانی هاست؛ پیرمردی با ریش های بلند، لباس های رنگی، کلاهی دراز و یک تسبیح که نماد برتری و قدرت طبیعت بر زمستان است. او و همراهانش روستا به روستا می چرخند، با زبان فصیح کتابی مانند تاریخ بیهقی حرف می زنند، شعر می خوانند و کمک هایی را که جمع کرده اند بین افراد توزیع می کنند؛ چیزی شبیه بابانوئل.

البته به نظر می رسد این جشن بیشتر در بامیان و دایکندی برگزار می شود. باید بدانید که داستان کمپیرک در سراسر دنیا سر درازی دارد و بر اساس برخی افسانه های قدیمی این شخصیت یک پیرزن است. حتی برخی، از وجود شواهدی از این پیرزن در کتاب ابوریحان بیرونی پرده برداشته اند. اما نکته جالب تر این است که این پیرزن اسطوره ای حتی در بخش هایی از ایران، آسیای مرکزی و حتی در قسمت هایی از جنوب اروپا و بالکان مانند پرتغال و بلغارستان و نیز ترکیه و شمال آفریقا رواج دارد. برای خرید تور بلغارستان می‌توانید از قاصدک 24 کمک بگیرید.

بیشتر بخوانید: چهره های نوروزی

بزکشی(buzkashi) افغانستان

بزکشی یک رقابت ورزشی محلی در برخی کشورهای آسیای میانه مانند تاجیکستان و افغانستان است. به این صورت است که افرادی سوار بر اسب با یک بز سربریده تمام میدان را برای کسب امتیاز با هم مسابقه می دهند. در این رقابت سوارکاران تلاش می کنند تا بز بی سر را به میدان بزرگی که با خط سفید و پرچم مشخص شده و به آن دایره حلال گفته می شود، برسانند. بزکشی آنقدر برای افغان ها اهمیت دارد که یک سال پیش در فهرست بازی های ملی این کشور ثبت و دارای فدراسیون ورزشی شده است.

بزکشی افغانستان در فهرست بازی های ملی ثبت شده است و فدراسیون ورزشی دارد.

جاهای دیدنی افغانستان در نوروز

افغانستان یکی از کشورهای همسایه ایران است که بسیاری از ایرانیان که نمی خواهند به سفر خیلی دور بروند، برای مسافرت این کشور را انتخاب می کنند. افغانستان جاهای دیدنی بسیاری دارد که در ادامه بعضی از انها را معرفی می کنیم تا اگر در نوروز قصد سفر به این کشور را داشتید به راحتی بتوانید این مکان های زیبا را پیدا کنید.

• منارجام
• مسجد شاه دو شمشیر
• بند کجکی
• گازرگاه شریف
• پارک ملی بند امیر
• رشته کوه های پامیر
• ارگ هرات
• باغ بابر
• مسجد کبود
• موزه سلطانی
• موزه کابل
• باغ وحش کابل
• قصر دارالامان
• قصر چهلستون
• آرامگاه سید جمال الدین اسدآبادی
• تپه مرنجان

منارجام افغانستان

منارجام یکی از جاذبه های گردشگری افغانستان است که در ولایت غور واقع شده است، این سازه از قرن 12 به یادگار مانده است. منارجام با ارتفاع 65 متر دومین مناره خشتی بلند در جهان شناخته شده است. این مناره به شکل استوانه ای با قطر 9 متر است که بر روی یک پایه هشت ضلعی ساخته شده است. این مناره به دلیل قرار گرفتن کنار رودخانه از بهترین مکان های گردشگری در بهار و نوروز محسوب می شود.

آدرس: افغانستان، ولایت غور، 62 کیلومتری شهرک، روستای جام

منارجام با ارتفاع 65 متر دومین مناره خشتی بلند در جهان شناخته شده است.

بند کجکی افغانستان

از دیگر جاهای دیدنی افغانستان در نوروز می توان به بند کجکی اشاره کرد که بر روی رودخانه هیرمند ساخته شده است. در گذشته از این سد برای آبیاری زمین های خشک و تولید برق استفاده می شد. آب این سد تا 500 کیلومتری زمین های کشاورزی را سیراب می کند.

آدرس: افغانستان، 161 کیلومتری شمال باختری شهر قندهار

پارک ملی بند امیر افغانستان

یکی از جاذبه های طبیعی افغانستان پارک ملی بند امیر است که از 6 دریاچه تشکیل شده است که آب خود را از چشمه های اطراف تامین می کنند. به عقیده مردم بومی آب این دریاچه ها شفا بخش است، آنها در سفر به این منطقه مقداری از آب را برای دوستان و آشنایان می برند.

دریاچه های بند امیر

1. بند غلامان
2. بند ذوالفقار
3. بند پنیر
4. بند قنبر
5. بند پودینه
6. بند هیبت

قصر دارالامان افغانستان

یکی از پرطرفدارترین جاهای دیدنی افغانستان در نوروز قصر دارالامان است، این اثر تاریخی متعلق به امان الله خان است که تا سال 60 خورشیدی در دست وزارت دفاع افغانستان بود و در سال 1368 طی بمباران بخشی از آن ویران شد، این قصر در سال 1370 دوباره بمباران شد و به طور کامل تخریب شد. قصر الامان در سال 1395 بازسازی شد و اکنون به یکی از جاذبه های گردشگری افغانستان تبدیل شده است.

آدرس و قیمت بلیط قصر دارالامان افغانستان

قیمت بلیط	رایگان
آدرس	افغانستان، 8 کیلومتری جنوب غربی کابل

آرامگاه سید جمال الدین اسدآبادی

یکی از جاهای دیدنی افغانستان که بسیار مورد توجه واقع شده است، ارامگاه سید جمال الدین اسدآبادی یکی از بزرگان سیاسی است که بسیار سعی می کرد بین کشورهای اسلامی اتحاد برقرار کند. این فعال سیاسی در ترکیه دارفانی را وداع گفت و در استانبول به خاک سپرده شد ولی دولت افغانستان از ترکیه درخواست کرد تا پیکر وی را به افغانستان انتقال دهند. این مکان اکنون به یکی از جاهای دیدنی افغانستان در بهار و نوروز تبدیل شده است و گردشگران زیادی از نقاط مختلف جهان برای بازدید و تفریح به آنجا سر می زنند.

آدرس: افغانستان، دانشگاه کابل

غذاهای ویژه نوروز در افغانستان

بی شک نوروز بدون غذاها و شیرینی های آن چیزی کم دارد. در گوشه ای دیگر از سرزمین هایی که نوروز را جشن می گیرند، مردم نوروز را با غذاها و شیرینی های محلی خود آغاز می کنند. برای مثال افغان ها سبزی پلو با اسفناج و یک شیرینی که از آن به کلوچه نوروزی تعبیر می کنند را به عنوان غذاهای نوروزی خود می شناسند. همچنین رنگ سفید نزد مردم افغانستان نشانه خوشبختی و سعادت است به همین دلیل بسیاری از مردم افغانستان یک خروس سفید رنگ را در شب نوروز با نیت این که سال جدید، سالی پر از خوشبختی و نیکبختی باشد، ذبح کرده و آن را به همراه سبزی و پلو برای سفره شب نوروز طبخ می کنند.

بیشتر بخوانید: بهترین مقصد خارجی در پاییز

نوروز در افغانستان-جلبی افغانی

غذای نوروزی دیگر در میان مردم افغانستان ماهی و جَلِبی است. رسم است که جوانان افغان ماهی و جلبی به اضافه لباس های محلی را برای نامزد خود نوروزی می برند. بد نیست بدانید که جلبی در واقع چیزی شبیه زولبیای خودمان است. اگر چه ترکیب جلبی و ماهی با هم کمی عجیب به نظر می رسد اما افغان ها به سنت های گذشته خود پایبندند!

جمع بندی

در این مقاله سعی کردیم به بعضی از جاهای دیدنی و غذاها و همچنین آداب و رسوم و مراسمات افغانستان در نوروز اشاره داشته باشیم و شما را با آنها آشنا کنیم. اگر قصد دارید نوروز و فصل بهار به این کشور سفر کنید می توانید با تهیه بلیط هواپیما خارجی از قاصدک 24 به این سفر که مسافت زیادی هم ندارد بروید.

سوالات متداول درباره نوروز در افغانستان