لحظه برخاستن هواپیما؛ پشت صحنه‌ای که مسافران نمی‌بینند

به محض فرود، هواپیما بدون معطلی برای پرواز بعدی آماده می‌شود. افراد و تجهیزات از قبل آماده‌اند تا این فرآیند در کوتاه‌ترین زمان انجام شود، چون تا زمانی که هواپیما روی زمین است، درآمدی برای شرکت ندارد. در ادامه با مراحل آماده‌سازی هواپیما قبل از پرواز آشنا می‌شوید.

هواپیما قبل از برخاستن چه مراحلی را طی می‌کند؟

وقتی در سالن ترمینال منتظر پرواز هستید، در همان لحظه تیم‌های مختلفی روی رمپ در حال آماده‌سازی هواپیمایی هستند که قرار است شما را به مقصد برساند. این عملیات نه تنها دقیق، بلکه بسیار سریع انجام می‌شود. در ادامه مراحل برخاستن هواپیما به صورت تیتروار ذکر شده است، اگر کنجکاوید با این مراحل بیشتر آشنا شوید، تا پایان این مطلب با قاصدک ۲۴ همراه باشید.

• سوخت‌گیری هواپیما
• بارگیری چمدان‌ها و بار مسافران
• بارگیری خدمات پذیرایی
• تمیزکاری و نظافت سرویس‌های بهداشتی
• بررسی و تنظیم دمای کابین
• انجام فرآیند روشن‌سازی موتور‌ها
• هماهنگی برای سوار شدن مسافران به هواپیما
• هوک کردن هواپیما
• عملیات پوش‌بک

فرآیند ایمن و دقیق سوخت‌گیری هواپیما

سوخت‌گیری (Refueling) در هواپیما نیز برای طی کردن مسافتی انجام می‌شود. قبل از پرواز در فرودگاه کامیون‌های مخصوصی به بخش سوخت‌رسانی هواپیما متصل شده و عملیات سوخت‌گیری را انجام می‌دهند. این کار از طریق بال هواپیما انجام می‌شود.

بارگیری ایمن چمدان و محموله در عملیات پروازی

پس از پایان مرحله پیاده‌شدن مسافران، فرآیند انتقال و بارگیری چمدان‌ها آغاز می‌شود. وظیفه بارگیری چمدان‌ها به عهده کارمند خط هوایی یا همان  Rampie است، آن‌ها چمدان‌ها را از هواپیما خارج کرده و روی نوار نقاله قرار می‌دهند. پس از قرار گرفتن بارها بر روی تسمه نقاله، مسافران می‌توانند با مراجعه به سالن تحویل بار، وسایل خود را دریافت کنند.

نحوه بارگیری غذا و خدمات پذیرایی در پرواز

غذاهای مورد استفاده در پروازها ابتدا در کترینگ‌های مخصوص تهیه و در ظرف‌های مناسب بسته‌بندی می‌شوند. سپس این غذاها به فرودگاه منتقل شده و داخل هواپیما در محل تعیین‌شده قرار می‌گیرند. مهمانداران هنگام سرو غذا با استفاده از چرخ‌دستی‌ها، آن‌ها را میان مسافران توزیع می‌کنند.

پس از اتمام سرویس، چرخ‌های استفاده‌شده توسط خدمه کترینگ با چرخ‌های جدید تعویض می‌شوند. هر چرخ به محل خاصی در آشپزخانه کدگذاری شده است. در هواپیماهای دو طبقه‌ای مانند ایرباس، کامیون‌های کترینگ غذاها را از طریق درهای فوقانی به آشپزخانه هواپیما منتقل می‌کنند.

نظافت حرفه‌ای سرویس‌های بهداشتی هواپیما: تضمین رفاه مسافران

داخل کابین هواپیما رمپی‌ها برای تمیز کردن سرویس بهداشتی مشغول فعالیت هستند. از مهم‌ترین وظایف آن‌ها می‌توان به خالی نگه‌داشتن آب سرویس بهداشتی اشاره کرد و این اقدامات معمولا قبل از پرواز و حرکت هواپیما انجام می‌شود. نحوه انجام این کار با وصل کردن یک شیلنگ از یک تانکر و دستگاه پمپاژ صورت می‌گیرد.

کنترل دما در پرواز؛ مأموریت پنهان APU

از لحظه‌ای که هواپیما روی زمین و در وضعیت پارک قرار دارد، سیستم تهویه وظیفه تنظیم دما و تأمین هوای تازه را بر عهده می‌گیرد. APU نقش مهمی در این مرحله دارد و هوای مورد نیاز برای موتورهای اصلی و تهویه داخل کابین را فراهم می‌کند. کنترل فشار و تصفیه هوای ورودی و خروجی، از وظایف کلیدی این سیستم در حفظ شرایط مناسب درون کابین است.

پس از روشن شدن موتور، کمپرسورهای موتور جت وظیفه تأمین هوای تازه را به عهده می‌گیرند.

با آغاز سوار شدن مسافران و بسته شدن درها، سیستم تهویه زمینی از هواپیما جدا می‌شود و APU جای آن را می‌گیرد. از آن‌جا که روشن شدن موتور هواپیما زمان‌بر است، APU تا لحظه استارت موتور، دمای کابین را تنظیم می‌کند. پس از روشن شدن موتور و آغاز حرکت، کمپرسورهای موتور جت وظیفه تأمین هوای تازه و پاک را به عهده می‌گیرند.

فرآیند آماده‌سازی و روشن‌سازی هواپیما پیش از پرواز

روشن‌سازی هواپیما مجموعه‌ای از بررسی‌ها و اقدامات فنی پیش از پرواز است که به منظور اطمینان از آمادگی کامل هواپیما انجام می‌شود. در این فرایند، سیستم‌های حیاتی مانند موتور، ناوبری، کنترل پرواز، سوخت و تجهیزات ارتباطی بررسی می‌شوند. خلبان یا تیم فنی با استفاده از چک‌لیست‌های استاندارد، پیش از روشن‌کردن موتور، عملکرد صحیح همه سامانه‌ها را کنترل می‌کند.

مدیریت و هماهنگی سوار شدن مسافران و برخاستن هواپیما

آخرین مرحله قبل پرواز به تیک‌آف تعلق دارد که هواپیما از زمین بلند شده و به پرواز در آسمان در می‌آید. در این مرحله اقدامات خدمه تمام شده و تمام درهای کابین بسته می‌شوند و مسافران بر صندلی‌های خود نشسته و آماده پرواز می‌شوند.

هوک کردن هواپیما؛ اتصال به زندگی روی زمین

هوک کردن (Hooking up) یا همان قلاب کردن هواپیما یکی از اصطلاحات رایج در صنعت هوانوردی است. با اینکه هواپیماها برای پرواز از موتورهای قدرتمند استفاده می‌کنند، اما شواهد مستند حاکی از آن است که حدود ۹۰ درصد، به نیروی الکتریکی وابسته است.

انرژی موردنیاز برای پرواز از طریق موتور پر قدرت تامین می‌شود.

هوک کردن به فرآیند اتصال یدک‌کش (Tug) به هواپیما از طریق میله یدک‌کِش (Towbar) گفته می‌شود که معمولاً به چرخ دماغه هواپیما متصل می‌گردد؛ این مرحله ابتدایی برای جابه‌جایی یا پوش‌بک هواپیما روی زمین است.

اهمیت و استانداردهای ایمنی در فرآیند پوش‌بک هواپیما

حرکت هواپیما از ترمینال به سمت باند فرودگاه را پوش‌بک می‌نامند که در آن برای عقب کشیدن هواپیما از دستگاه‌هایی مانند یدک‌کش یا بارکش استفاده می‌شود. در گذشته، راننده یدک‌کش کنترل حرکت هواپیما را بر عهده داشت و این دستگاه‌ها جلوی چرخ هواپیما نصب می‌شدند.

حرکت هواپیما از ترمینال به سمت باند فرودگاه را پوش‌بک می‌نامند.

امروزه با پیشرفت فناوری، خلبان‌ها کنترل یدک‌کش‌ها را بر عهده گرفته‌اند و موتورهای برقی جایگزین یدک‌کش‌های سنتی شده‌اند. این تغییرات باعث کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی صوتی در فرودگاه‌ها شده است.

تیک‌آف هواپیما: آغاز پروازی ایمن و کنترل‌شده

به لحظه بلند شدن و لحظه پرواز هواپیما تیک‌آف می‌گویند. در واقع به لحظه پرواز هواپیما از باند و تغییر مسیر از حالت حرکت روی زمین به پرواز در آسمان را تیک آف می‌گویند. بال هواپیما نیروی لازم برای بالا کشیدن هواپیما را تامین می‌کند و در زمان تیک‌آف نقش مهمی دارد. در فرآیندهای تخصصی این کار معمولا هواپیما برای تیک‌آف سه مرحله را طی می‌کند که شامل موارد زیر است:

1. سرعت تصمیم‌گیری decision speed یا V1 : خلبان باید حرکت هواپیما روی زمین را به دست بگیرد و آن را وارد باند کند و پس از رسیدن به سرعت مطلوب به پرواز دربیاورد. زمانی که سرعت هواپیما به V1 برسد باید عمل تیک‌آف انجام شود.
2. سرعت جدا شدن از زمین Rotation speed یا VR: نحوه بلند شدن هواپیما و جدا شدن هواپیما از زمین به سرعت VR بستگی دارد. زمانی که سرعت مناسب باشد خلبان دماغه هواپیما را به سمت بالا می‌برد و هواپیما از زمین جدا می‌شود.
3. سرعت امن تیک‌آف هواپیما یا V2: منظور از سرعت امن تیک‌آف سرعتی است که بعد از تیک‌آف خلبان بتواند هواپیما را شناور روی هوا و در فاصله و سرعت مناسبی از زمین قرار دهد.

لندینگ هواپیما: فرود ایمن و کنترل‌شده

به نحوه نشستن هواپیما روی باند فرودگاه و زمان فرود آن لندینگ می‌گویند. هنگام فرود هواپیما، مسئولان فرودگاه با مشخص کردن مسیر روی باند، هدایت هواپیما به سمت محل پارک را انجام می‌دهند. در ادامه، نحوه نشستن هواپیما روی باند به صورت تیتروار آورده شده است که هر مرحله نقش مهمی در تضمین ایمنی و موفقیت فرود دارد:

1. کاهش ارتفاع و ورود به مسیر فرود
2. تنظیم سرعت و ارتفاع مناسب برای فرود
3. ارتباط با برج مراقبت و دریافت مجوز فرود
4. فعال‌سازی تجهیزات فرود (مثل چرخ‌ها و فلاپ‌ها)
5. هدایت هواپیما به سمت باند فرود توسط خلبان
6. تماس چرخ‌های هواپیما با زمین (لمس باند)
7. کاهش سرعت با استفاده از ترمزها و کمک‌موتورهای عقب‌ران
8. حرکت به سمت رمپ یا جایگاه پارک با هدایت برج مراقبت
9. اتصال به منابع انرژی زمینی و خاموش کردن موتورهای اصلی
10. توقف کامل و آماده‌سازی برای پیاده شدن مسافران

برج مراقبت و تیم فنی فرودگاه قبل از پرواز به خلبان در هدایت هواپیما به محل مناسب روی باند کمک می‌کنند.

مراحل بعد از لندینگ هواپیما

پس از فرود هواپیما، فرآیندهای دقیقی برای ایمن‌سازی پرواز و آماده‌سازی مسافران برای ترک هواپیما آغاز می‌شود. این مراحل شامل موارد زیر است؛

• هدایت و پارک هواپیما
• پیاده‌سازی ایمن و منظم مسافران
• انتقال و تخلیه چمدان‌ها از بخش بار

پارک کردن هواپیما؛ اولین قدم بعد از فرود

به محض فرود هواپیما و خروج از باند، خلبان‌ها با راهنمایی کنترلرهای زمینی، وارد مسیر تاکسی می‌شوند تا به سمت ترمینال حرکت کنند. در فرودگاه‌های بزرگ، این مسیرها ممکن است پیچیده و گسترده باشند، در حالی‌که فرودگاه‌های کوچک‌تر معمولا ساختار ساده‌تری دارند.

با نزدیک شدن به گیت، خلبان‌ها منتظر راهنمایی سر تیم رمپ یا سیستم هدایت نوری می‌مانند تا به درستی در جای مناسب متوقف شوند. در نهایت، چرخ جلوی هواپیما باید دقیقا روی خط مشخصی بایستد تا امکان پیاده و سوار شدن راحت مسافران فراهم شود.

فرایند پیاده‌سازی مسافران از هواپیما

در مرحله پیاده شدن مسافران در صف قرار گرفته و از هواپیما خارج می‌شوند. در صورت مجهز بودن فرودگاه به گیت، مسافران از این طریق خارج شده و در غیر این حالت از پل‌های اتصال به هواپیما که به راحتی باز می‌شوند، می‌توانند استفاده کنند.

تخلیه بار در فرودگاه؛ نقش کلیدی کارکنان رمپ

گروه رمپ در سمت راست هواپیما وظیفه آماده‌سازی وسایل ضروری را بر عهده دارد. سپس یک باربر، با توجه به نوع هواپیما، چمدان‌ها و محموله‌ها را به داخل بخش بار هواپیما منتقل می‌کند. هرچه این فرآیند سریع‌تر و طبق استاندارد انجام شود، زمان تحویل چمدان‌ها به مسافران نیز کاهش می‌یابد.

طبق قوانین فرودگاه، برای انتقال بار به سالن تحویل، از تجهیزات ویژه جابجایی استفاده می‌شود و با همکاری رمپی‌ها، چمدان‌ها بر روی چرخ‌های متحرک قرار گرفته و به سمت سکوهای مخصوص بار هدایت می‌شوند.

قوانین مهم قبل از بلند شدن هواپیما از زمین

نکات و قوانینی که مسافران قبل از بلند شدن هواپیما از زمین باید رعایت کنند عبارتند از:

• مسافران باید کمربند ایمنی هواپیما خود را ببندند.
• به هیچ عنوان تا اعلام خلبان از روی صندلی‌ها خود بلند نشوند و کمربند خود را باز نکنند.
• مسافران سعی کنند در زمان تیک آف و لندینگ نخوابند و کاملا هوشیار باشند. خواب در زمان تیک‌آف می‌تواند آسیب جدید به گوش وارد کند.
• در زمان تیک آف و لندینگ از سرویس بهداشتی استفاده نکنند.
• به سخنان خلبان و خدمه پرواز توجه داشته باشند.

جمع‌بندی

در این مطلب، شما را با تمام مراحل قبل از پرواز، تیک‌آف و لندینگ هواپیما آشنا کردیم. برای آنکه با نحوه کار هواپیماها آشنا شوید و هواپیمای خود را بهتر بشناسید می‌توانید به وبلاگ قاصدک 24 متعلق به شرکت فرش تا عرش قاصدک کارمانیا مراجعه کنید. هم‌چنین پشتیبانی شبانه‌روزی با شماره تماس 02175269 همراه شما است.

سوالات متداول درباره مراحل برخاستن هواپیما