از آن زمان که مردم از سراسر دنیا خود را به نقطه ای در خلیج "سرونیک" در یونان باستان می رساندند تا از اپیدوریا (الهه شفابخش) شفای بیماران خود را بگیرند، هزاران سال می گذرد. اما سلامتی هنوز هم پای هزاران گردشگر را به نقاط مختلف دنیا می کشاند. هم اکنون، گردشکری سلامت یا توریسم پزشکی برای دولت هایی که نگاه تیزبینی به حوزه گردشگری دارند، در حال تبدیل شدن به یک راه کسب درآمد است.
گردشگری سلامت چیست؟
گردشگری سلامت، شاخه ای از گردشگری است که در آن فرد از کشوری عمدتا توسعه یافته به کشوری کمتر توسعه یافته می رود تا از امکانات پزشکی، خدمات درمانی یا منابع طبیعی که خواص درمانی دارند استفاده کند. در این میان از سیر در جاذبه های طبیعی گردشگری کشور مقصد هم بی نصیب نمی ماند. این خدمات می تواند یک جراحی زیبایی باشد، یک جراحی پیشرفته مانند تعویض زانو یا حتی استفاده از چشمه های آب گرم!
گردشگران سلامت بیشتر به چه کشورهایی سفر می کنند؟
کشورهای قاره آمریکا گوی سبقت را از بقیه ربوده اند. برزیل، پاناما، مکزیک و کاستاریکا، از جمله کشورهای قاره آمریکا هستند که گردشگران سلامت به آنها سفر می کنند. در آسیا هم هند، تایوان و سنگاپور مقصد عمده گردشگران به شمار می روند.
- برزیل زمانی مقصدی ایده ال برای آنهایی بود که حاضر بودند در جستجوی زیبایی قاره ها را در نوردند. این کشور نخست به دلیل جراحی های زیبایی به شهرت رسید. اما امروز منحصر به این حوزه نمانده و با احداث بیمارستان های مجهز به جذب گردشگرانی می پردازد که برای بهره مندی از خدمات پزشکی به این کشور سفر می کنند.
- پاناما یکی از کشورهای قاره آمریکا است که در حوزه گردشگری سلامت بسیار موفق بوده است. این کشور به چند دلیل توانسته در این حوزه موفق عمل کند:
نزدیکی و سهولت دسترسی از ایالات متحده آمریکا به این کشور.
بیمارستان هایی که دارای اعتبار بین المللی هستد و نیز پیمان های مشترک با بیمارستان های آمریکا.
پزشکان ماهر و آموزش دیده در خارج و نیز رشد سریع نقاط کانونی گردشگری سلامت در آمریکای لاتین.
بیشتر بخوانید: گردشگری شکار چیست و چه هدفی دارد؟
- مکزیک: گردشگری سلامت در مکزیک چندین سال است که توسعه پیدا کرده است و بیمارستان های خصوصی در این کشور به سرعت در حال رشد هستند. بسیاری برای انجام جراحی های قلب، خدمات دندانپزشکی، جراحی های زیبایی، درمان های ارتوپدی و نیز جراحی های کاهش وزن با هزینه هایی کمتر، به این کشور سفر می کنند.
- کاستاریکا نیز مانند سایر کشورهای آمریکای لاتین، رشد گردشگری خود در حوزه سلامت را مرهون نزدیکی به ایالات متحده است. در دهه نود میلادی بسیاری از آمریکایی ها برای بهره مندی از خدمات پزشکی که در کشورشان مشمول بیمه خدمات درمانی نبود، به کاستاریکا سفر می کردند. جراحی پلاستیک و جراحی های ترمیمی و نیز جراحی های ارتوپدی از دلایل عمده جذب گردشگران سلامت به این کشور است.
کشورهای آسیایی که قطب های گردشگری سلامت هستند اینها هستند:
- هند از جمله مقاصد اصلی گردشگران سلامت در آسیا به شمار می رود. هند، تنها کشور عجایب نیست، بلکه یکی از پیشگامان و موفق ترین ها در گردشگری سلامت هم هست و آنهایی که به دنبال جراحی قلب یا پیوند استخوان هستند، این کشور را مقصدی عالی برای خود می دانند.
- تایوان یکی از کشورهای موفق آسیا در جذب گردشگری سلامت است. پایین بودن هزینه های درمان در عین کیفیت بالای خدمات ارائه شده، پزشکان ماهر، سهولت سفر به این کشور و نیز محیط دوستانه و گرم برای بازدیدکنندگان، از مزایای این کشور برای گردشگران سلامت است.
- سنگاپور خیلی زود توانست در قاره ای پهناور گوی سبقت را از رقبایش برباید. کیفیت خدمات پزشکی در این کشور در سطح عالی ارزیابی می شود. این کشور با 9 بیمارستان و دو مرکز پزشکی بین المللی معتبر ، رهبر قاره کهن است.
بیشتر بخوانید: گردشگری حلال چیست و کجا استفاده می‌شود؟
جایگاه ایران در گردشگری سلامت کجاست؟
ایران در سال های اخیر در جذب گردشگران سلامت قدم های خوبی برداشته، بهره مندی از منابع طبیعی و نیز پزشکان ماهر به رشد این صنعت کمک شایانی کرده است. بد نیست نگاهی به ظرفیت های گردشگری سلامت در ایران بیندازیم:
جاذبه های طبیعی
چشمه های آب گرم و آب های معدنی
- آب گرم سرعین: کمتر کسی را می توان دید که به استان اردبیل سفر کرده باشد و سری به چشمه های آب گرم سرعین نزده باشد. سرعین شهری در 25 کیلومتری اردبیل است که چشمه های گاومیش گلی، قهوه سویی، ساری سو و ... را در دل خود جا داده است.آبی که از دل این چشمه ها می جوشد 30 تا 50 درجه سانتیگراد است . همچنین در کنار این چشمه ها چندین مجتمع آب درمانی ، حمام طبیعی و استخر آب سرد هم وجود دارد.
- چشمه آبگرم گنو در فاصله 34 کیلومتری شمال شرقی بندرعباس قرار گرفته است. در کنار راه بندرعباس به سیرجان یک راه آسفالته فرعی برای دسترسی به این چشمه وجود دارد.
- چشمه آبگرم خرقان ( ارشیا ) در فاصله ۹۵ کیلومتری قزوین در کنار جاده مواصلاتی قزوین به همدان قرار دارد. آب چشمه ارشیا از میان رسوب های کربناته که بر روی سازندهای آهکی دوره ائوسن قرار گرفته اند، بیرون می آید.
- چشمه ایستی بُلاغ یا (چشمه گرم ) همانطور که از اسمش پیداست، دارای آب گرم، با خواص درمانی و املاح معدنی است. این چشمه در۴ کیلومتری شرق مراغه و۴۰۰ متری غرب روستای تازکند سفلی قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید: گردشگری تاریک، پناه بردن به تلخی ها
گنبدهای نمکی: گنبدهای نمکی، برجستگی هایی هستند که با بالا پایین شدن
حرکات نمک ایجاد می گردند. تنفس در فضای این گنبدها می تواند به دلیل دارا بودن عناصری مثل منیزیوم، پتاسیم، سدیم و کلسیم، در درمان بیماریی هایی چون
برونشیت، بیماری های قلبی، کم کاری تیروئید و غیره موثر باشد. برخی از مهم ترین این جاذبه های نمکی عبارتند از:
- گنبد نمکی جاشَک در منتهی الیه جنوبی رشته کوه زاگرس، حد فاصل شهرستان دیر و دشتی در استان بوشهر.
- گنبد نمکی کُنارسیاه در90 کیلومتری جنوب شرقی شیراز و در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب غرب شهرستان فیروزآباد.
- گنبد نمکی مادر، درگز هرمزگان در ۹۵ کیلومتری شمال شهر بندرعباس.
- گنبد نمکی نهند در۱۰ کیلومتری شمال غربی روستای تازه کند و در جنوب غربی روستای نهند، واقع در استان آذربایجان غربی.
بیشتر بخوانید: گردشگری نجوم چیست و گردشگران نجومی از چه مناطقی استقبال می‌کنند؟
جاذبه های غیر طبیعی
اما تنها منابع و جاذبه های طبیعی نیست که گردشگران سلامت را راهی کشورهای دیگر می کند. تجهیزات و امکانات پزشکی و پزشکان متخصص و ماهر نیز می تواند دلیل خوبی باشد برای آنهایی که به دنبال بهره مندی از این امکانات، با هزینه هایی به مراتب پایین تر از کشور خود هستند. از این منظر، ایران مقصدی ایده آل برای گردشگرانی است که از کشورهای همسایه و نیز کشورهای حاشیه خلیج فارس به آن سفر می کنند. ایران دارای توانمندیهای بالایی در حوزههای درمان ناباروری، سلولهای بنیادی، دیالیز، جراحی قلب، جراحیهای زیبایی و چشم پزشکی است.
- تهران به عنوان قلب تپنده ایران، دارای پزشکان بین المللی و نیز بیمارستان های مجهزی است که امکاناتی چون هتل، رستوران و کافه را نیز برای مراجعان خود فراهم می کنند. گردشگران سلامت برای انجام خدمات پزشکی در زمینه هایی چون ناباروری، دندانپزشکی، چشم پزشکی، سلول درمانی و پوست از کشورهای مختلف به این شهر سفر می کنند.
- مشهد یکی از مقاصد عمده گردشگری سلامت در غرب آسیا و خاورمیانه است. بیمارستان های مشهد، از جمله بهترین بیمارستان های منطقه هستند در حالی که بیشتر بیمارستان های خصوصی نیز دارای استانداردهای بین المللی می باشند. هزینه های پایین درمان، پزشکان متخصص و ماهر در کنار جاذبه های دیدنی طبیعی از دلایل جذب گردشگر به این شهر به شمار می روند. همچنین بیشتر بیمارستان های خصوصی، امکان اقامت را هم برای گردشگران فراهم می آورند. جالب است بدانید که طبق آمارها، تنها در سال 2015، 16 هزار گردشگر برای بهره مندی از خدمات پزشکی به این شهر سفر کرده اند.
- شیراز: یکی دیگر از مقصدهای عمده گردشگری در ایران، شهر خوش آب و هوای شیراز است. برای گردشگران سلامت که به این شهر سفر می کنند، هم جاذبه های طبیعی آن وسوسه انگیز است و هم امکانات پزشکی مجهز با هزینه کم تر و پزشکان متخصص و ماهر. این شهر از زمان انجام نخستین پیوند کبد موفقیت آمیز در خاورمیانه، اعتباری بین المللی کسب کرده است. از آن زمان، به یکی از بزرگ ترین مراکز پیوند کبد در دنیا بدل شده و در طی یک سال بیش از 600 عمل پیوند کبد در آن انجام شده است.
- جزیره کیش: کیش با بیش از یک میلیون گردشگر در سال، یکی از مطلوب ترین نقاط برای گردشگران به شمار می رود. این منطقه از پتانسیل های بالای خود بهره برده تا به یکی از قطب های گردشگری سلامت در ایران بدل شود. این پتانسیل ها عبارتند از: سطح نسبتا بالای خدمات و زندگی، شرایط اقلیمی خاص در 9 ماه از سال، جاذبه هایی مانند گردشگری ساحلی و آبی و نیز استقبال بیمارستان ها از راه اندازی سایت های گردشگری سلامت در این جزیره.
- یزد: شهر کویری یزد در سال های اخیر به عنوان یکی از قطب های گردشگری سلامت در ایران مطرح شده است. این شهر دارای چشمه های آب گرم متعدد و ریگ های سوزانی است که خواص درمانی دارند. علاوه بر این، یکی از مهم ترین مراکز درمان ناباروری دنیا و خاورمیانه نیز در یزد واقع شده که مقصد بسیاری از گردشگران از کشورهای حاشیه خلیج فارس به شمار می رود.
- اصفهان: اصفهان پایتخت فرهنگی جهان اسلام و یکی از مقاصد اصلی گردشگران در خاورمیانه به شمار می رود. این شهر قرار شده به تازگی، میزبان یکی از بزرگ ترین جاذبه های گردشگری سلامت در ایران؛ شهرک سلامت که شامل 33 درمانگاه تخصصی، 25 پارکلینیک، هتل پنج ستاره 12 طبقه، بیمارستان هزار تختخوابی و مجموعه ای از پارکینگ ها است.
