تولیدکنندگان هواپیما در سراسر تاریخ هوانوردی هواپیماهای باشکوهی را به روی باند فرستاده اند. هر چند که بسیاری از آنها بر آسمان حکمرانی کرده اند، برخی دیگر نیز روی زمین مانده اند. در حقیقت تاریخ هوانوردی شاهد پروژه های فوق العاده زیادی بوده که به دلایل سیاسی، مالی و فنی متوقف شده اند. در برخی موارد هم طراحان، هواپیماهایی را طراحی کرده اند که منطبق با زمان خود نبوده اند. با نگاهی به یک تاریخ 70 ساله از سال 1949 تا کنون، بهترین هواپیماهای آزمایشی را که صنعت هوانوردی را متحول کردند، به شما معرفی می کنیم. با قاصدک 24 همراه شوید.
جت لاینر آورو کانادا (Avro Canada)، 1949
نخستین هواپیمای مسافربری با موتور جت که به آمریکای شمالی پرواز کرد، یک بوئینگ از سیاتل یا یک هواپیمای داگلاس از شهر لانگ بیچ نبود. این هواپیما، یک جت لاینر آورو کانادا سی-102 بود که در آگوست 1949 از فرودگاه مالتون کانادا به هوا برخاست. پرواز این هواپیما و باز کردن پای جت به دنیای مسافرت های هوایی، بدون تردید در رقابت های صنعت هوانوردی جایگاه والایی را به صنعت هوایی کانادا در آن زمان بخشیده است.
جت لاینر در حقیقت توسط شرکت هوایی آورو کانادا برای خطوط هوایی ترنس کانادا ساخته شد و با حداکثر سرعت 800 کیلومتر در ساعت، قادر به جابجایی 50 مسافر برای 400 تا 500 مایل پرواز بود. با این حال پس از آنکه بررسی های شرکت هوایی نشان داد که نمونه تولید شده هواپیما به نیازهای شرکت پاسخ نخواهد داد، این ایرلاین علاقه خود را به جت لاینر از دست داد.
جت لاینر همچنین در طول برنامه پرواز آزمایشی خود بیش از 400 ساعت پرواز کرد که از جمله آنها پروازی بود که نخستین هواپیمای جت جهان را از تورنتو به نیویورک در سال 1950 حمل می کرد. پس از آنکه شرکت آورو کانادا از تولید انبوه این هواپیما خودداری کرد، هوانوردی به نام هاوارد هاگز به امید اضافه کردن این هواپیما به ناوگان هوایی شرکت خود (ترانس ورلد) به آن ابراز تمایل کرد.
آورو کانادا جت لاینر را به شهر کولوِر کالیفرنیا برد؛ جایی که هاگز هواپیما را در آن به پرواز درآورد. اما در اواخر دهه 50 میلادی، آورو کانادا تمرکز خود را بر روی هواپیماهای نظامی گذاشته بود و به همین دلیل پروژه جت لاینر برای همیشه متوقف شد. اجزا و قطعات نمونه آزمایشی هم در پایان سال 1956 از هم جدا شد. تنها کابین خلبان نگاه داشته شد که امروز در موزه فضا و هوانوردی کانادا در اتاوا به نمایش درآمده است.
بیشتر بخوانید: راهنمای سفر با هواپیما؛ قوانین هواپیما برای مسافران چیست؟
بریستول باربازون (Bristol Barbazon)، 1949
بریستول باربازون هواپیمای فوق العاده ظریفی بود که توسط یک کمیته بریتانیایی طراحی شده بود و مورد علاقه هیچ فرد و شرکتی نبود. باربازون که 54 متر ارتفاع داشت و طول بال های آن به 70 متر می رسید، از 8 موتور پیستون غول پیکر تشکیل شده بود که در بال ها جاسازی شده و 8 پروانه هواپیما را به حرکت در می آوردند. این هواپیمای دو طبقه که از حیث بزرگی رقیب ایرباس ای 380 امروزی با ظرفیت جابجایی 500 مسافر بود، برای حمل تنها 100 مسافر به شیوه ای بسیار لوکس طراحی شده بود و کابین های خصوصی، کافه و حتی یک سالن نمایش فیلم هم داشت.
وقتی نمونه آزمایشی برای نخستین بار در سپتامبر 1949 پرواز کرد، از پیش مشخص شده بود که شرکت های هوایی نیازی به اینگونه هواپیماها ندارند. در واقع آنچه آنها می خواستند، هواپیماهای بهینه و سودآور بودند. باربازون حتی نتوانست توجه یک شرکت هوایی را هم به خود جلب کند و در نهایت این پروژه در سال 1953 متوقف شد. نمونه آزمایشی در نهایت همراه با یک هواپیمای دیگر که بدون سرنشین و با موتور توربین دار بود، اسقاط شد.
بیشتر بخوانید: صداهای درون هواپیما؛ کدام یک نگران کننده هستند؟
ساندرز رو پرینسس (Saunders-Roe Princess)، 1952
ساندرز پرینسس بزرگ ترین کشتی پرنده جهان بود که به صورت کامل از آهن ساخته شده بود. این هواپیما مدت ها پیش از آنکه هواپیماهای جت مسافری در آسمان بتازند، توسط بریتانیایی ها اختراع شد. ساندرز در حقیقت جدیدترین ابداع در زمینه هواپیماهای دریا برُد بود که قصد داشت تا افسانه بوئینگ شرکت هوایی پان آمریکن ورلد ایرویز را زنده کند.
پرینسس که طول بال های آن با ایرباس های ای 350 برابری می کرد، نخستین بار در آگوست 1952 موفق به پرواز شد. این هواپیما که نیروی خود را از 10 موتور توربو پراپ تأمین می کرد، خیال این را داشت که راحتی و شکوه خاصی را برای مسافران خود فراهم کند. اما این هواپیما هرگز موفق نشد تا شاهد قدم گذاشتن مسافران به کابین های دو طبقه خود باشد.
تنها مشتری پرینسس شرکت بریتیش اورسیز ایرویز (British Overseas Airways) بود که قصد داشت تا شاهزاده را در پروازی مجلل از لندن به نیویورک همراهی کند. با این وجود وقتی برای نخستین بار این هواپیما بال به آسمان گشود، شرکت تصمیم دیگری اتخاذ کرده بود. در واقع بریتیش اورسیز به این نتیجه رسیده بود که کشتی های پرنده خیلی زود جای خود را به هواپیماهای جت خواهند داد. به همین دلیل حمایت از تولید پرینسس را کنار گذاشت. در نهایت پروژه پرینسس برای همیشه توسط دولت بریتانیا کنسل شد؛ تنها نمونه ای که پرواز کرده بود و دو هواپیمای دیگر که در میانه تولید بودند، به جرگه هواپیماهای اسقاطی پیوستند.
بیشتر بخوانید: رعد و برق با هواپیما چه می کند؟
فیرچایلد دورنیر 728 جت (Fairchild Dornier)،2002
وقتی نمونه آزمایشی فیر چایلد در مارس 2002 کنار گذاشته شد، این هواپیمای داخلی با ظرفیت 70 سرنشین سفارش ساخت از بیش از 100 شرکت داشت. نخستین پرواز هواپیما برای تابستان 2002 برنامه ریزی شده بود، اما کارخانه آلمانی-آمریکایی تولید کننده آن تنها دو هفته پس از انجام نخستین تست آزمایشی اعلام ورشکستگی کرد. از آنجایی که برنامه تولید هواپیما هنوز در مرحله قطعیت قرار نداشت، مشتریان اصلی هم سفارش ساخت را متوقف کردند. اگرچه یک شرکت جدید هم بلافاصله برای تولید دورنیر اعلام آمادگی کرد، تلاش او هم با شکست مواجه شد.
جالب است بدانید که هواپیمای دورنیر به همراه نسخه جت، بعدها به یک نمونه مهم برای خانواده هواپیماهایی با برد و ظرفیت بیشتر مسافر تبدیل شد. شاید اگر همه چیز خوب پیش می رفت و دورنیر به مرحله تولید انبوه می رسید؛ می توانست با هواپیماهای منطقه ای بمباردیه و امبرائر رقابت کند.
اسپیس ایکس بی اف آر (SpaceX BFR)
اسپیس ایکس که متعلق به شرکت تسلا موتورز (Tesla Motors) است، یکی دیگر از شاهکارهای الون ماسک (Elon Musk) و تیم او به شمار می رود. اسپیس ایکس در کنار سلسله های از موفقیت ها و نیز فرود موفقیت آمیز فالکون 9 (یک تقویت کننده موشک) در حال دگرگون کردن دنیای پیشرفت های فضایی است. این پروژه در سال گذشته برنامه خود را برای طراحی یک سیستم حمل و نقل بین سیاره ای اعلام کرده و هدف بلندپروازانه خود مبنی بر امکان پذیر ساختن سکونت بشر روی مریخ را علنی کرد.
بد نیست بدانید که فناوری پایه در حقیقت یک وسیله نقلیه پرنده بزرگ بود که می توانست چیزی در حدود 600 تن را به فضای دور زمین حمل کند؛ رقمی که چهار برابر میزان باری است که یک جت باربری پهن پیکر قادر به حمل آن است. در سپتامبر 2018 الون ماسک از یک طرح به روز و کوچک تر اما همچنان عظیم به نام بی اف آر یا Big Falcon Rocket رونمایی کرد. هر چند که این طرح در حال حاضر در مرحله طراحی کامپیوتری باقی مانده، اما در صورت عملی شدن تغییرات بنیادی را در سفرهای با فواصل طولانی در روی زمین به وجود خواهد آورد.
به عبارت دیگر با این فناوری مسافران قادر خواهند بود فاصله نیویورک تا شانگهای را در 39 دقیقه، لندن تا دوبی را در 29 دقیقه و لوس آنجلس به ژوهانسبورگ را در 50 دقیقه طی کنند. بی اف آر با امکان جابجایی مسافران در فواصل طولانی در کمتر از 30 دقیقه، خواهد توانست تا مردم را از شهری به شهر دیگر آن هم در کمتر از 1 ساعت ببرد. این چیزی است که اسپیس ایکس وعده آن را در آینده نه چندان دور داده است.
