صنایع دستی شیراز؛ از هنرهای سنتی تا یادگاری‌های ماندگار

از شیراز چه چیزهایی می‌توان خرید؟ این شهر با پیشینه‌ای کهن، زادگاه هنرهایی است که نسل‌به‌نسل منتقل شده‌اند. آثار زیبایی که حاصل دست هنرمندان چیره‌دست هستند و تنوع بالایی دارند؛ به‌طوری‌که نمی‌توان تنها به یکی دو نمونه اشاره کرد. در این مطلب از قاصدک 24، با ارزشمندترین صنایع دستی شیراز آشنا خواهید شد.

لیست صنایع دستی شیراز

همان‌طور که اشاره کردیم، آثار هنری شیرازی‌ها با تنوعی بی‌نظیر، هر کسی را مجذوب خود می‌کند. از کاشی‌های هفت‌رنگ زیبا و نقره‌کاری‌های ظریف گرفته تا قالی‌های اصیل و جاجیم‌بافی‌های رنگارنگ، همگی نماد هنر و فرهنگ غنی این دیار هستند. در ادامه، با بهترین دست‌ساخته‌های شیراز آشنا می‌شویم که به‌عنوان سوغات، انتخاب‌هایی بی‌نظیر خواهند بود.

خاتم‌کاری شیراز؛ ظرافتی از جنس هنر ایرانی

هنر خاتم‌کاری قدمتی دیرینه دارد و برای اولین بار در شیراز ظهور کرد. این شهر اکنون مرکز اصلی خاتم‌کاری در ایران است. نقش‌ونگارهای زیبای این هنر بر مس و چوب‌های گردو با ظرافت بالا اجرا می‌شود. مواد اولیه خاتم‌سازی شامل برنج، طلا و استخوان است که به صورت مثلث‌های کوچک بر اشیای چوبی حک می‌شوند.

مواد اولیه خاتم‌سازی شیراز برنج، طلا و استخوان است.

شیشه‌گری در شیراز؛ هنری ظریف از دل گرما و خلاقیت

شیشه‌گری یکی از معروف‌ترین سوغات شیراز است که از حرارت دادن شیشه به دست می‌آید. در این هنر، شیشه (سلیس) را حرارت داده و با ابزارهای مختلف اشیای زیبایی مانند گلدان، قوری، بطری و گلاب‌پاش می‌سازند. این فن که به ۴ هزار سال پیش برمی‌گردد، در کشورهای مختلفی مانند مصر یافت شده است.

جاجیم‌بافی شیراز؛ بافتی از اصالت و زیبایی

جاجیم‌ها رواندازهای نازک و رنگارنگی هستند که با طرح‌های سنتی زیبا بافته شده‌اند. برخی از آن‌ها یک‌رو و برخی دیگر دورو هستند و معمولاً از پشم و پارچه‌های ضخیم مانند پلاس بافته می‌شوند. این دست‌ساخته‌ها به دلیل رنگ‌های شاد و طرح‌های جذاب، طرفداران زیادی دارند.

برای خرید جاجیم و سایر صنایع دستی شیراز، می‌توانید به بازار وکیل یکی از جاهای دیدنی شیراز مراجعه کنید که بهترین سوغات و لوازم دست‌ساز را به فروش می‌رساند. جاجیم‌ها از نظر قیمت، ارزان‌تر از گلیم و فرش هستند و به عنوان سوغاتی مناسبی برای بردن به شهر خود شناخته می‌شوند.

رازهای هنر قلم‌زنی شیراز

قلم‌زنی از برجسته‌ترین هنرهای دستی شیراز است و گزینه‌ای عالی برای خرید سوغات اصیل به شمار می‌رود. در این هنر، با قلم و چکش مخصوص، نقش‌های برجسته‌ای روی ظروفی از جنس مس، نقره، برنج و طلا حک می‌شود. از معروف‌ترین نمونه‌های تاریخی این هنر می‌توان به جام طلای حسنلو اشاره کرد که در آذربایجان غربی کشف شده است.

نقره‌کاری و ظروف نقره؛ درخشش اصالت شیراز

محال ممکن است در بازارهای شیراز قدم بزنید و در مقابل نقره‌کاری‌های با ظرافت آن توقف نکنید. این آثار هنری در نقش‌های بسیار بی‌شمار وجود دارند.

نقش‌های مورد استفاده در نقره‌کاری

• نقوش پادشاهان هخامنشی
• اسطوره‌های شاهنامه
• گل‌های سرخ و نرگس
• لیلی و مجنون
• فَروهر

لوازمی که این آثار بر سطوح‌شان نقره‌کاری می‌شود نیز شامل انواع زیور آلات، لوازم دکوری و تزئینی، شمعدان و غیره هستند. توصیه می‌کنیم در سفر به شیراز حتما از این صنایع نفیس و منحصربه‌فرد دیدن کنید.

نگاهی به هنر منبت‌کاری شیراز

منبت‌کاری شیراز نیز همچون دیگر هنرهای سنتی این شهر، شهرت فراوانی دارد و از جمله شاخص‌ترین صنایع‌دستی آن به شمار می‌رود. این هنر شامل کنده‌کاری‌های ظریف بر روی چوب‌هایی مانند گلابی، گردو و شمشاد است که با ابزارهایی مانند قلم و اسکنه انجام می‌شود و طرح‌هایی چشم‌نواز و هنرمندانه خلق می‌کند.

در هنر منبت‌کاری از ابزارهایی مانند قلم و اسکنه استفاده می‌شود.

برای دیدن بهترین نمونه‌های این هنر، پیشنهاد می‌شود سری به شهرستان آباده در نزدیکی شیراز بزنید. این منطقه با آثار تاریخی ارزشمندش نه‌تنها به‌خاطر منبت‌کاری، بلکه به دلیل بافت فرهنگی و گردشگری غنی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

گبه‌بافی از معروف‌ترین صنایع دستی شیراز

گبه یکی از شناخته‌شده‌ترین صنایع دستی شیراز است که شباهت‌هایی با قالی دارد، اما در واقع تفاوت‌هایی اساسی با آن دارد. این زیرانداز سنتی معمولاً از پشم دام‌ها بافته می‌شود، پرزهای بلندتر و نرمی بیشتری نسبت به قالی دارد و در ابعاد کوچک‌تری تولید می‌شود.

عشایر شیرازی از گبه به عنوان زیرانداز استفاده می‌کنند، اما امروزه به‌دلیل طرح‌های زیبا و رنگ‌های زنده‌اش، گبه به یک گزینه محبوب برای دکوراسیون سنتی منازل تبدیل شده است.

ترکیب هنر و هندسه در کاشی‌های هفت رنگ شیراز

کاشی‌های هفت‌رنگ از جلوه‌های چشم‌نواز هنر ایرانی هستند که در بسیاری از بناهای تاریخی شیراز مانند مسجد نصیرالملک، باغ‌های شیراز از جمله: باغ عفیف‌آباد و عمارت نارنجستان به‌چشم می‌خورند. این کاشی‌ها با طرح‌هایی از گل و پرنده، اشعار دل‌نشین فارسی و آیات قرآن، جلوه‌ای زیبا و معنوی به فضا می‌بخشند و نقشی برجسته در معماری اسلامی ایفا می‌کنند.

نگارگری در شیراز؛ پیوند رنگ، عشق و داستان‌های کهن

یکی از زیباترین و دل‌انگیزترین هنرهای شیراز، نگارگری یا مینیاتور است؛ هنری ظریف و خیال‌انگیز که می‌توان آن را نوعی نقاشی و تصویرسازی دانست که از ذهن و احساس هنرمند سرچشمه می‌گیرد. در نگارگری، عناصر الهام‌بخش می‌توانند اشخاص، اشیا، داستان‌های کهن، اشعار و مفاهیم گوناگون باشند که با دقت و ریزه‌کاری‌های چشمگیر به تصویر کشیده می‌شوند.

هنر پارچه‌بافی عشایری در شیراز

هنگامی که در بازارهای شیراز قدم می‌زنید، محال ممکن است در مقابل پارچه‌های خوش رنگ عشایری نایستید و آن‌ها را تماشا نکنید. پارچه‌های رنگارنگ که گلدوزی‌های بسیار جذابی دارند برای دوختن انواع پیراهن، دامن، شال و حتی شلوار به کار برده می‌شوند.

سفال‌گری شیراز؛ جادوی خاک و هنر در دستان هنرمندان

سفال‌گری یکی از هنرهای اصیل و ریشه‌دار ایرانی است که جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ ما دارد و کمتر کسی با آن بیگانه است. در این هنر سنتی، گل رس با آب ترکیب شده و پس از ورز دادن، به کمک ابزارهای ویژه، به شکل‌های زیبا و کاربردی مانند کوزه، گلدان و انواع ظروف در می‌آید. سفال‌گری آمیزه‌ای از ذوق هنری، مهارت فنی و میراث کهن ایرانی به شمار می‌آید.

آشنایی با معرق‌کاری اصیل شیراز

یکی از ظریف‌ترین و قدیمی‌ترین هنرهای دستی شیراز، معرق‌کاری است که در آن تکه‌هایی از چوب، کاشی، فلز، شیشه و پارچه با دقت کنار هم قرار می‌گیرند تا طرح‌های زیبایی مانند نقوش گل‌ و مرغ، اسلیمی یا آیات قرآنی ایجاد کنند. این هنر در ساخت تابلو، جعبه‌های تزئینی و وسایل دکوراتیو کاربرد دارد و جلوه‌ای سنتی و هنرمندانه به فضا می‌بخشد.

یکی از رایج‌ترین معرق‌کاری‌ها در شیراز بر روی چوب است که ممکن است رنگی یا معمولی باشد.

میناکاری شیراز؛ رنگ‌هایی از دل آسمان و زمین

میناکاری را می‌توان جلوه‌دهنده انواع ظروف دانست که با رنگ‌ها و نقش‌ونگارهای زیبا ایجاد می‌شود. مینا یک نوع فلز از مس، برنج، طلا، نقره، آلومینیوم و استیل است که در دفعات متعدد لعاب‌کاری شده و سپس شکل می‌پذیرد. یکی از بهترین فلزات برای میناکاری نیز فلز مس است؛ چرا که قابلیت چکش‌خواری بیشتری دارد و طرح نهایی زیباتر ایجاد می‌شود.

جادوی نمد و دستان هنرمندان شیرازی

در نمد مالی شیرازی هیچ‌گونه بافتنی در کار نیست و نمد مال با استفاده از پشم دام و در اثر فشار و رطوبت بالا آن‌ها را در کنار یکدیگر ثابت نگه می‌دارد. در گذشته نمدها رنگ متفاوتی نداشتند و یکی از رایج‌ترین کف‌پوش‌های عشایر شیراز شناخته می‌شدند. ولیکن امروزه می‌توانید نمدهای مختلفی را در طرح و رنگ‌ و ابعادهای مختلف خریداری کنید.

گلیم و فرش‌های دست‌بافت شیراز؛ تلفیقی از اصالت و زیبایی

فرش‌ها و گلیم‌های شیراز صنایع دستی معروفی هستند که توسط بانوان عشایری بافته می‌شوند. فرش‌ها طرح‌هایی مانند افشار و قشقایی دارند، در حالی که گلیم‌ها بیشتر بر اساس خلاقیت بافنده طراحی می‌شوند. رنگ‌ها در این صنایع مهم بوده و استفاده از مواد بی‌کیفیت موجب کاهش دوام و زیبایی آن‌ها پس از شستشو می‌شود.

نگاهی به دیگر صنایع‌دستی شگفت‌انگیز شیراز

در این مقاله قصد داشتیم فهرستی از کامل‌ترین صنایع دستی شیراز را ارائه دهیم. هم‌چنین، برخی صنایع‌دستی‌ها محصول مشترک شیراز و شهرهایی مانند اصفهان و کرمانشاه هستند. این صنایع محبوب و پرطرفدار را که می‌توانید در نقاط مختلف شیراز پیدا کنید، عبارتند از:

• گیوه شیرازی
• اشیای سرامیکی
• جوک‌کاری
• قالی و قالیچه

صنایع دستی شیراز را از کجا بخریم؟

حال که با معروف‌ترین صنایع دستی شیراز آشنا شدیم، نوبت به معرفی مراکز و بازارهایی می‌رسد که می‌توانید سوغاتی‌های خود را از آن‌ها تهیه کنید. یکی از بهترین مراکز خرید شیراز، بازار وکیل است که ورودی اصلی آن در خیابان زند قرار دارد. در این بازار، تقریباً هر آن‌چه از لیست بالا بخواهید، در مغازه‌ها و غرفه‌های مختلف پیدا می‌شود.

بهترین فروشگاه‌های خرید صنایع دستی شیراز، بازار وکیل است.

صنایع‌دستی بازار وکیل شیراز

• انواع فرش، قالی و ترمه
• پارچه‌های عشایری و سایر
• گلیم و گبه
• آثار خاتم‌کاری، قلمزنی، معرق‌کاری، نقره‌کاری و منبت‌کاری
• انواع ظروف مسی و زیورآلات

آدرس و ساعت فعالیت بازار وکیل شیراز

ساعت فعالیت	از ساعت 9 صبح الی 22
آدرس	شیراز، خیابان زند، ضلع شرقی میدان شهرداری

البته به جز صنایع‌دستی بازار وکیل، بازارها و فروشگاه‌های دیگری نیز وجود دارند که برای خرید آثار هنری گزینه مناسبی هستند، در ادامه به چند مورد از این مراکز اشاره شده است.

1. بازار شیشه‌گری در خیابان شیشه‌گری شیراز برای خرید انواع ظروف مانند گلدان، تنگ، لوازم شیشه‌ای و...
2. فروشگاه صنایع‌دستی کاظمی در خیابان طالقانی روبروی مسجد وکیل برای خرید آثار میناکاری، خاتم‌سازی شیرازی، لوازم چوبی و مسی، تخته‌های شطرنج
3. فروشگاه هنرهای دستی سرای‌دل در بلوار آزادی برای خرید لوازم سفالی و مسی، میناکاری، قلمزنی، تخته نرد، لوازم دکوری و...

جمع بندی

حال که با بهترین صنایع دستی شیراز آشنا شدید، می‌توانید در سفر به این شهر تاریخی و زیبا، از مراکز خرید معروف آن دیدن کرده و سوغاتی‌های ارزشمند تهیه کنید. برای راحتی بیشتر در سفر، بلیط اتوبوس شیراز را می‌توانید از قاصدک 24 خریداری کرده و از جاذبه‌های فرهنگی و هنری این شهر لذت ببرید.

سوالات متداول درباره صنایع دستی شیراز