وقتی برای سفر خود به سراغ خرید اینترنتی بلیط هواپیما می روید و تا زمان سوار شدن به آن، در فرودگاه منتظر می مانید؛ کسانی در پشت صحنه مشغول آماده کردن همه چیز برای پرواز ایمن شما هستند. خدماتی که این افراد در اختیار شما قرار می دهند، شاید به ملموسی خدمات یک خلبان نباشد، اما آنها راه سفر را برای شما هموار می کنند. کنترل ترافیک هوایی کاری است که این افراد انجام می دهند تا خیابان های هوایی برای شما امن باشند. با قاصدک 24 همراه شوید تا با کنترل ترافیک هوایی و کنترلرهای ترافیک هوایی آشنا شوید.
کنترل ترافیک هوایی چیست؟
کنترل ترافیک هوایی سرویسی است که توسط کنترلرهای ترافیک هوایی که در روی زمین هستند، ارائه می شود. در حقیقت کنترلرهای ترافیک هوایی هواپیما را روی زمین و در یک محدوده کنترل شده هدایت کرده و می توانند به هواپیماها در یک محدوده کنترل نشده نیز خدمات مشاوره ای ارائه دهند. هدف اولیه کنترل ترافیک هوایی در سراسر جهان جلوگیری از تصادف هواپیماها، ساماندهی و تسریع جریان ترافیک هوایی و نیز فراهم کردن اطلاعات و دیگر حمایت ها برای خلبان ها است.
کنترلرهای ترافیک هوایی برای پیشگیری از برخورد بین هواپیماها، قوانین تفکیک ترافیک را به اجرا می گذارند. این قوانین تضمین می کنند که هر هواپیما همیشه از حداقل فضای خالی در اطراف خود بهره مند باشد. همچنین بسیاری از هواپیماها سیستم های پیشگیری از برخورد دارند که از راه هشدار به خلبان ها در هنگام نزدیک شدن بیش از حد هواپیماهای دیگر، ایمنی بیشتری را فراهم می کند.
باید بدانید که کنترل ترافیک هوایی در بسیاری از کشورها، سرویس هایی را برای تمام هواپیماهای نظامی، شخصی و مسافری که در محدوده خود پرواز می کنند، فراهم می کند. این خدمات که با توجه به نوع پرواز و کلاس محدوده پروازی متفاوت هستند، ممکن است دستورالعمل هایی را منتشر کرده و از خلبان ها بخواهند تا از آنها تبعیت کنند. راه دیگر این است که مشورت ها و توصیه هایی را که مورد بی توجهی قرار گرفته اند در اختیار خلبان ها قرار دهند. با این حال خلبان مرجع نهایی یک پرواز ایمن بوده و می تواند در مواقع اضطراری برای حفظ ایمنی پرواز از این دستورالعمل ها تخطی کند.
تاریخچه کنترل ترافیک هوایی
فرودگاه کرویدون لندن در واقع نخستین فرودگاهی در جهان بود که کنترل ترافیک هوایی را در سال 1920 به دنیا معرفی کرد. پس از آن در ایالات متحده کنترل ترافیک هوایی به سه شاخه تقسیم شد. نخست و در سال 1922 پس از جنگ جهانی دوم و زمانی که اداره پست آمریکا شروع به استفاده از تکنیک هایی برای هدایت و ردگیری حرکات هواپیماهای شناسایی کرد، ایستگاه های رادیویی پست هوایی شکل گرفتند. این ایستگاه ها در طول زمان به ایستگاه های خدمات پروازی تبدیل شدند. ایستگاه های خدمات پروازی امروزی دستورالعمل های کنترل را منتشر نمی کنند، اما خدمات اطلاعاتی دیگری مرتبط با پرواز را در اختیار خلبان ها قرار می دهند. در حقیقت خلبان ها به دستورالعمل های کنترل در مناطقی فاقد تلفن یا فرکانس رادیویی که در آنها ایستگاه های خدمات پرواز تنها منبع کمک هستند، تکیه می کنند.
نخستین برج کنترل ترافیک فرودگاه که نشست و برخاست های هواپیماها را کنترل می کرد، در سال 1930 در کلولند آمریکا شروع به کار کرد. امکانات و تجهیزات کنترل برخاستن یا نزدیک شدن هواپیماها هم بعد از ابداع رادار در دهه 50 میلادی برای کنترل و نظارت بر محدوده پر تردد اطراف فرودگاه های بزرگ تر به وجود آمدند. متعاقب این پیشرفت ها نخستین مرکز کنترل ترافیک مسیرهای هوایی که حرکت هواپیماها بین مبدأ و مقصد را هدایت می کرد، در سال 1935 در نیوآرک شروع به کار کرد.
برج مراقبت ترافیک هوایی
روش ابتدایی کنترل محدوده فرودگاه ها، نظارت تصویری از برج مراقبت فرودگاه است. این برج که یک ساختمان بلند دارای پنجره است، در روی زمین فرودگاه واقع شده است. کنترلرهای ترافیک هوایی که در این برج مستقر هستند هم مسئول تفکیک و حرکت صحیح هواپیماها و وسایل نقلیه ای هستند که روی تاکسی وی ها یا باندهای فرود حرکت می کنند. علاوه بر این آنها مسئولیت هواپیماهایی را که در فضای نزدیک فرودگاه یعنی چیزی در حدود 9 تا 18 کیلومتری آن پرواز می کنند، بر عهده دارند.
از جمله تجهیزات کنترل برای کنترلرها نمایشگرهای مراقبت هستند که در فرودگاه های بزرگ تر در اختیار آنها قرار داشته و در کنترل ترافیک هوایی به آنها کمک می کنند. این نمایشگرها شامل نقشه منطقه، موقعیت هواپیماهای مختلف و تگ های داده هایی هستند که متشکل از شناسنامه هواپیما، سرعت، ارتفاع و دیگر اطلاعاتی می شود که در پروسه های داخلی تشریح شده اند.
کنترلرها همچنین می توانند از یک سیستم راداری به نام رادار مراقبتی ثانویه برای ترافیک هواپیماهایی که نشست یا برخاست می کنند، استفاده کنند. آنها در شرایط جوی نامطلوب می توانند از رادارهای حرکت سطح و سیستم های کنترلی استفاده کنند تا ترافیک را در منطقه مورد نظر خود کنترل کنند. در مجموع حیطه فعالیت کنترلرهای برج مراقبت به سه دسته تقسیم می شود. کنترلر محلی یا کنترلر هوایی، کنترلر روی زمین و مسئول داده های پروازی. در برخی فرودگاه های شلوغ تر هم ممکن است دسته دیگری با نام برنامه ریز حرکت روی زمین وجود داشته باشد. این را هم باید افزود که هر برج مراقبت در فرودگاه ممکن است پروسه های مخصوص به خود را داشته باشد؛ برای نمونه در فرودگاه های مهم با چندین باند فرود چندین تیم مراقبت وجود دارد.
کنترلر زمینی
کنترلر روی زمین در واقع مسئول بخش هایی از فرودگاه است که در آنها رفت و آمد انجام می شود. مسئولیت بخش هایی که در اختیار شرکت های هوایی و دیگر کاربران نیست هم بر عهده کنترلرهای زمینی است. در مجموع این بخش ها شامل تمام تاکسی وی ها، باندهای فرود غیر فعال و تقاطع هایی می شوند که هواپیماها پس از تخلیه باند یا گیت به آنجا می رسند.
کنترلر محلی یا کنترلر هوایی
کنترلر هوایی که در نزد خلبان ها به مراقبت برج معروف است، مسئول سطوح باندهای فرود فعال است. در حقیقت این افراد هواپیما را برای فرود یا برخاستن آماده کرده و تضمین می کنند که تقسیم باند مشخص شده در تمام زمان ها وجود خواهد داشت. به علاوه وجود یک پروسه ارتباطی بسیار منظم بین کنترل هوایی و کنترل زمینیدر محدوده برج مراقبت یک ضرورت به شمار می رود. در حقیقت کنترل هوایی باید اطمینان حاصل کند که کنترل زمینی از تمام فعالیت هایی که بر روی تاکسی وی ها تأثیر دارد، آگاهی داشته باشد.
مشکلات ترافیک هوایی
ترافیک
مشکلات روزمره ای که سیستم های کنترل ترافیک هوایی با آنها دست و پنجه نرم می کنند، به طور عمده مربوط به حجم تقاضای ترافیک هوایی روی سیستم و نیز شرایط جوی می باشد. چندین عامل تعیین کننده حجم ترافیکی هستند که در یک بازه مشخص زمانی در یک فرودگاه ایجاد می شود. هر هواپیمای در حال فرود باید با چرخ های خود زمین را لمس کرده، سرعت خود را کم کرده و پیش از آنکه هواپیمایی به انتهای دیگر باند برسد، آن را ترک کند. این پروسه برای هر هواپیما چیزی نزدیک به 1 تا 4 دقیقه زمان می برد.
شرایط جوی
علاوه بر مشکلات مربوط به ظرفیت باندهای فرود، شرایط جوی هم عامل مهمی در ظرفیت ترافیک به شمار می رود. باران، یخ، برف یا حتی تگرگ روی باند فرود می تواند منجر به این شود که یک هواپیمای در حال فرود زمان بیشتری برای کاهش سرعت و خروج نیاز داشته و در نتیجه امکان فرود ایمن کاهش پیدا کند. ضمن اینکه فضای بیشتری هم بین هواپیماهای در حال فرود لازم خواهد بود. مه نیز از دیگر عواملی است که فرایند به زمین نشستن هواپیما را با دشواری مواجه می کند.
حقایقی در مورد کنترلرهای ترافیک هوایی
کنترلرهای ترافیک هوایی چندان در خارج از محدوده صنعت هوایی شناخته شده نیستند. تنها اطلاعاتی که از آنها وجود دارد این است که این افراد در پشت سیستم های پیچیده و بزرگ درون برج های مراقبت کار می کنند. با این حال در پشت پرده این شغل رازهایی وجود دارد، مثل اینکه:
بسیاری از کنترلرهای ترافیک هوایی در فرودگاه کار نمی کنند
شاید با شنیدن نام کنترلر ترافیک هوایی فردی را تصور کنید که در یک برج بلند شیشه ای در فرودگاه کار می کند. با این حال جالب است بدانید که بسیاری از آنها در یک مرکز کنترل تقرب رادار یا مرکز کنترل ترافیک مسیر هوایی کار می کنند که ممکن است بسیار دورتر از فرودگاه باشد.
سن عامل مهمی در شغل کنترل ترافیک هوایی است
برخی از کنترلرهای ترافیک هوایی کار خود را در ارتش آغاز می کنند، این در حالی است که برخی دیگر تحصیلات آکادمیک را طی می کنند. صرف نظر از اینکه چگونه وارد این شغل شوید، باید بینایی، هوش سرشار و توانایی تفکر سریع و شفاف تحت فشار را داشته باشید. بنابراین متقاضیان برای این شغل در زمان درخواست باید 30 سال یا کمتر داشته باشند.
کنترلرهای ترافیک هوایی زبان و کتاب خود را دارند
خلبان ها و کنترلرهای ترافیک هوایی در سراسر جهان باید برای برقراری ارتباط به زبان انگلیسی صحبت کنند، اما آنها همچنین زبان پروازی مخصوص خود را دارند. این سیستم الفبایی آوایی و عددی که حروف و اعداد را با کلمات رمز جایگزین می کند، باعث کاهش سردرگمی و سوء تفاهم بین کنترلرهای ترافیک هوایی و خلبان ها می شود.
خلبان هایی که لهجه شدید دارند، باعث نارضایتی کنترلرهای ترافیک هوایی می شوند
اگرچه انگلیسی زبان رسمی هوانوردی است، اما همه خلبان ها به آن تسلط ندارند. از این رو برای کنترلرهای ترافیک هوایی ارتباط برقرار کردن با خلبان های خارجی دشوارتر است.
کنترل ترافیک هوایی در ایران
در حال حاضر در ایران نزدیک به 96 مسیر هوایی به طول 58500 کیلومتر مربع وجود دارد و مدیریت عبور و مرور هوایی در این فضا نیز بر عهده مرکز کنترل فضای کشور و برج های مراقبت در فرودگاه ها است. این مراکز برای انجام وظایف خود به 400 دستگاه، تجهیزات، سیستم های ارتباطی، کمک ناوبری و نظارتی مجهز شده اند. ارائه خدمات در فضای کشور نیز به طور ویژه از طریق مرکز کنترل تهران انجام می شود. علاوه بر این مرکز، یک مرکز کنترل جایگزین در محل فرودگاه امام نصب شده تا در مواقع ضروری مورد استفاده قرار گیرد.
منبع: ویکی پدیا
Airport.ir
