بوشهر شهری با جاذبه‌های دیدنی بسیار در جنوب ایران و حاشیه خلیج فارس است، شهری بندری که زمانی تجارت دریایی با هند و آفریقا در آن رونق بسیار داشت و تاجران زیادی در آن فعالیت داشتند.
ایجاد بوشهر به دوران ساسانی نسبت داده شده است، اما بوشهر کنونی به دستور نادرشاره افشار بنا گردید. نادرشاه قصد داشت بندری را در جنوب ایران پایه گذاری کند تا به این ترتیب بتواند نیروی دریایی کشور را راه بیندازد. پس از آنکه به دستور نادرشاه بوشهر بنا گردید، این بندر به مرور رونق بیشتری یافت تا جائیکه به رقیبی قدرتمند برای بندر بصره که آن زمان رونق فراوانی داشت، تبدیل شد. ولی این منطقه قدمت بیشتری دارد، اسناد به دست آمده از ریشهر نشان می دهد که زندگی در این ناحیه از 5 هزار سال قبل جریان داشته است. ریشهر نام منطقه ای در فاصله 3 کیلومتری از شهر بوشهر است.
محدوده بافت قدیمی شهر دارای چهار محله به نام‌های بهبهانی، دهدشتی، شنبدی و کوتی است که در هر محله جاهای دیدنی و عمارت‌های قدیمی با معماری خاص بوشهر را می‌شود دید. در این مطلب به معرفی جاهای دیدنی بوشهر می‌پردازیم. برای بازدید از دیدنی‌های بوشهر می‌توانید از طریق فرودگاه بین‌المللی بوشهر خودتان را به این شهر برسانید و از گشت و گذار در آن لذت ببرید.
معرفی جاهای تفریحی بوشهر
ساحل ریشهر بوشهر
با فاصله 8 کیلومتری از مرکز شهر بوشهر می‌توانید به ساحل دنج و زیبای ریشهر برسید. ساحل ریشهر یکی از ساحل‌های مهم و توریستی بوشهر در جنوب بندر بوشهر قرار دارد که دارای قدمت زیادی است. این ساحل در دوره‌ای از تاریخ، تحت حکومت امپراطوری عیلام بوده و با توجه به سنگ نوشته‌ها و کتیبه‌های عیلامی، نام این شهر در گذشته لیان بوده است.
در واقع بندر ریشهر بوشهر در جنوبی‌ترین قسمت خشکی ایران و نزدیکی دریا قرار دارد و همین باعث می‌شود تا این ساحل از گذشته تاکنون یکی از درگاه‌های بسیار مهم ارتباطی فلات ایران با سایر کشورها باشد و به همین دلیل نیز ارزش بسیار بالایی داشته باشد.
پارک ساحلی شغاب
روبه‌روی خیابان امیرالمومنین بوشهر و در کنار جاده ساحلی این شهر، یک پارک ساحلی توسط شهرداری بوشهر بنا شده که از بهترین سواحل بوشهر به شمار می‌رود. امکانات فوق‌العاده، طراحی پارک ساحلی جذاب و شرایط خوب برای شنا و آب‌تنی در دریا، می‌تواند یکی از دلایل مهم محبوبیت این پارک ساحلی باشد. این بوستان یکی از اصلی‌ترین اماکن کمپینگ گردشگران در شهر بوشهر به شمار می‌آید که آن را به یکی از جاهای دیدنی بوشهر در عید نوروز کرده است.
ساحل صدفی
پارک ساحلی نزدیک به بوستان مرجان، پارک ساحلی بوستان صدف بوشهر است. این بوستان نیز در کنار جاده ساحلی و در غرب بوشهر واقع شده و امکانات رفاهی و تفریحی زیادی را در دل خود جای داده است. امکانات رفاهی نظیر آلاچیق و امکانات رفاهی باعث شده تا مسافران زیادی این پارک را یکی از مقاصد سفر خود تعیین کنند.
ساحل آب شیرین کن
در شهرهایی که نزدیک به دریا و یا رودخانه قرار دارند، وجود پارک‌های ساحلی باعث می‌شود تا شهرهای موردنظر، گردشگرپذیرتر شوند. پارک ساحلی آب شیرین کن نیز یکی از پارک‌های ساحلی زیبای بوشهر می‌باشد که در خیابان بهمنی قرار دارد. مسافران و بازدیدکنندگان از این پارک ساحلی می‌توانند در آلاچیق‌های مناسب کنار ساحل وقت بگذرانند و مناظر زیبا و چشم‌نوازی از خلیج فارس را نظاره کنند.
ساحل دلارام
از طریق مسیر بوشهر به دَیِر می‌توانید طی کمتر از ۱ ساعت خود را به ساحل دلارام برسانید. این ساحل باصفا در حوالی بخش دلوار استان بوشهر (نزدیکی روستای دلارام) قرار گرفته است و به داشتنی فضایی آرام و بکر مشهور است. مقصدی مناسب برای تفریحات آبی در فصل سرما به همین خاطر یکی از جاهای دیدنی بوشهر در پاییز و زمستان است.
آشنایی با جاهای تاریخی بوشهر
مدرسه سعادت
در دوره قاجار به واسطه پیشرفت شهر بندری بوشهر، احمد خان دریابیگی حکمران بوشهر مدرسه سعادت را تاسیس کرد. بسیاری از افراد این مدرسه را با نام مدرسه سعادت مظفری می شناسند. در واقع علت شهرت مدرسه سعادت به این نام کمک های نقدی فراوانی بود که مظفرالدین شاه در ساخت مدرسه کرده بود. معماری این مدرسه مشابه معماری رایج در بوشهر است با درب و پنجره های چوبی که در قسمت سردر با شیشه های رنگی کار شده است.
موزه دریانوردی خلیج فارس
در زمان حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار، عمارت سرکنسولگری انگلستان در بوشهر افتتاح شد. این عمارت به عنوان مقر نمایندگی سیاسی خلیج فارس در منطقه، در اختیار انگلیسی‌ها بود. در سال 1325 پس از انتقال نمایندگی انگلیس به بحرین، این عمارت در اختیار دولت ایران و پس از آن در اختیار نیروی دریایی قرار گرفت. در سال 1387 این مکان به عنوان موزه دریا و دریانوردی خلیج فارس معرفی گردید. اکنون نیز این عمارت به عنوان موزه به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
موزه تجارت دریایی (عمارت ایرانی)
این موزه در عمارت ایران، خانه یکی از تجار به نام بوشهری با قدمتی بیش از یکصد سال برپا شده و در آن می‌توانید با تاریخچه تجارت دریایی از طریق خلیج فارس آشنا شوید. در این موزه آثاری از اسناد دریایی خلیج‌فارس، دست یافته‌های باستان‌شناسی زیر آب، عکس‌های دریانوردان و ناخدایان، آثاری به جا مانده از کشتی رافائل و .... قرار دارد. این موزه یکی از مکان‌های دیدنی بوشهر است که بی‌شک از آن لذت خواهید برد.
عمارت گلشن
در محله بهبهانی عمارتی با قدمت 170 سال و با فاصله ده متر از دریا قرار دارد که متعلق به تاجری به همین نام است. این عمارت سه طبقه با یک حیاط مرکزی به غیر از کاربری مسکونی کاربری تجاری نیز داشته و در حال حاضر متعلق به سازمان میراث فرهنگی است و بنیاد ایرانشناسی بوشهر در آن مستقر است.
عمارت دهدشتی (موزه تاریخ پزشکی خلیج فارس)
عمارت دهدشتی در محله کوتی و در دوره قاجار، توسط حاج غلامحسین دهدشتی احداث شد. از آنجا که وی تاجر روغن بود، این بنا به عمارت روغنی هم مشهور است. این عمارت یکی از زیباترین عمارت‌های بوشهر است. عمارت دهدشتی از نظر تعداد طبقات در بین عمارت‌های دیگر بوشهر منحصر به فرد است، در حالی که بیشتر عمارت‌ها دو یا سه طبقه هستند عمارت دهدشتی چهار طبقه است. عمارت دهدشتی اتاق‌های متعددی دارد.
یکی از اتاق‌های آن شاه‌نشین است که در آن پنجره‌های رنگی زیبا را در کنار سقف آینه‌کاری‌شده آن می‌توان دید. سقف اتاق پذیرایی نیز با رنگ روغن و الهام از نقاشی اروپایی کار شده است. تزیینات و گچ‌بری بسیار زیبایی در داخل اتاق‌ها به کار برده‌اند که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند؛ از تزیینات هلالی‌ها گرفته تا کنده‌کاری روی پنجره‌های دیواری و شیشه‌هایی رنگی.
در عمارت دهدشتی بوشهر، موزه تاریخ پزشکی خلیج فارس (دومین موزه ایران در زمینه طب) نیز واقع شده است. بنابراین این ساختمان نه تنها جلوه های معماری جذابی را به نمایش می گذارد، بلکه بازدیدکنندگان می توانند با بازدید از موزه تاریخ پزشکی با انواع مختلف بیماری هایی که در گذشته وجود داشته و شایع بوده، نحوه درمان آنها و تجهیزات پزشکی قدیمی آشنا شوند و سیر تحول و پیشرفت طب در خطه جنوبی کشورمان را به خوبی نظارگر باشند. موزه تاریخ پزشکی خلیج فارس در سال ۱۳۹۲ با مشارکت میراث فرهنگی و پروفسور نبی پور برگزیده جایزه علامه طباطبایی بنیاد ملی نخبگان و پژوهشگر برجسته بین المللی در حوزه زیست پزشکی دریایی و دکتر مشایخ راه اندازی و تاسیس شد.
عمارت طاهری (موزه مردم شناسی)
یکی دیگر ار خانه‌های قاجاری بوشهر، عمارت دو طبقه طاهری است که در حال حاضر تبدیل به موزه مردم شناسی شده. معماری اتاق‌ها عموما به شکل پنج‌دری است و راهرویی در میان آنها وجود دارد. هم‌چنین در و پنجره‌های اتاق‌ها به صورت دو‌لنگه ساخته شده‌اند. باید گفته شود که در بالای تمامی درها هلالی وجود دارد که با شیشه‌های رنگی تزئین شده‌اند و این امر باعث منحصربهفرد شدن و زیبایی عمارت شده است.
تمامی عمارت از مهمترین و اساسی‌ترین مصالح شهر بوشهر یعنی سنگ‌های مرجانی (آهکی) که از رسوبات دریایی فراهم شده و در میان لایه‌های آنها آثاری از گیاهان، جانوران و... به فراوانی مشاهده می‌شود، با ملات گچ ساخته شده است. سنگ‌های مرجانی با توجه به ساختار طبیعی‌شان در محیط‌های مرطوب کارکرد خوبی دارند. در و پنجره‌ها از جنس چوب ساج (سای) دریایی و پوشش سقف از جنس چوب صندل (چندل) می‌باشد.
در حال حاضر این عمارت در اختیار میراث فرهنگی و گردشگری بوشهر قرار دارد و در سال 1384 هجری خورشیدی، تبدیل به موزه‌ی مردم شناسی شده است. این موزه در دو طبقه توسعه پیدا کرده که شامل ده اتاق است. هر قسمت، محل نمایش بخشی از شیوه‌ی زندگی، آداب و رسوم و فرهنگ مردم استان بوشهر است.
در حیاط، مجموعه‌ی وسایل کشاورزی، ماکت‌هایی از لنج‌ها و شناورهای دریایی به چشم می‌آید؛ در طبقه‌ی نخست نقشه‌های هوایی، ماکت بافت‌های قدیمی بوشهر، وسایل مربوط به روش تامین آب در گذشته در اتاق آب، لوازم منزل از دوره‌ی قاجار و وسایل پخت و پز در آشپزخانه، نحوه‌ی برگزاری مراسم عروسی (حنابندان) در اتاق را مشاهده می‌نماییم.
در طبقه‌ی دوم، چند نمونه از مشاغلی که در بازار بوشهر وجود داشته است، مانند آهنگری، خیاطی، فروش صنایع دستی بوشهر و... به چشم می‌خورد. هم‌چنین نمونه‌ی چینش یک خانه‌ی اصیل بوشهری و ابزارهای موسیقی سنتی مخصوص جنوب کشور به نمایش عموم گذاشته شده است. در آخر می‌توان به صنایع دریایی و آبزیان این منطقه که در بالکن و راهروی طبقه‌ی دوم به نمایش گذاشته شده اشاره نمود.
آب انبار قوام
آب انبار قوام با قدمت 150 ساله در دوران قاجاریه ساخته شده است. این آب انبار، که روزگاری رونق خاص خود را داشت، محل تامین آب شرب مردم بوشهر بود. علی اکبر قوام الملک شیرازی؛ دولت مرد دوره‌ی قاجار بوده است که در سال 1226 قمری به منصب کلانتری شیراز دست می‌یابد. او در سفر به بوشهر از مشکل کمبود آب آشامیدنی مردم آگاه می‌گردد و آن را در ضلع غربی بندر بوشهر در کنار دریا احداث می‌نماید.
قوام الملک متوجه می‌شود که آب انبار بزرگی در نزدیک برج بحری در سمت جنوب غرب شهر، سال‌ها به صورت مخروبه رها گردیده است. قوام الملک دستور می‌دهد با هزینه‌ی شخصی اقدام به لایروبی و تسطیع زمین‌های اطراف آب انبار مذکور نموده و نهری در کنار آن کنده شود تا در آن آب باران جمع شود و به سمت آب انبار هدایت گردد و این‌گونه این آب انبار توسط قوام الملک شیرازی مرمت و بازسازی شده است. کاربری این بنا در حال حاضر به رستوران و چای‌خانه سنتی تغییر پیدا کرده است و یکی از بهترین رستوران‌های شهر بوشهر محسوب می‌شود.
معرفی جاهای دیدنی بوشهر در شب
کافه‌های ساحلی
در خیابان ساحلی بوشهر کافه‌های زیادی هستند که می‌توان از صندلی‌های کنار ساحل کافه‌ها غروب آفتاب را تماشا کرد و شب‌های خنک بوشهر را دی حالی که صدای موج‌های خلیج فارس گاهی با صدای یک نوازنده خیابانی در هم آمیخته می‌شود را سپری کرد و البته نباید از امتحان کردن غذاهای محلی بوشهر گذشت.
کافه ناجی
جعفر ناجی بوشهری از سال ۱۳۰۵ در محله شنبدی روبروی عمارت حاج رئیس کافه‌ای داشت. از سال ۱۳۴۸ و بعد از انتقال بازار قدیم از چهار محل به مکان فعلی، کافه ناجی هم به محل جدید در بازار بوشهر منتقل شد. از آن سال تاکنون این کافه نبش کوچه‌ای میان بازار میوه و ماهی شهر به کارش ادامه داده است.
این کافه از سال‌های گذشته تاکنون، پاتوقی برای ماهی‌گیران، ماهی‌فروشان یا اهالی دریا بود. وارد کافه که می‌شوید سکان‌های کشتی، دمام‌ها، میز و نیمکت‌های چوبی و عکس‌های روی دیوار نظرتان را جلب می‌کنند. اینجا کافه ناجی بوشهر است. در کل نشستن در کافه لابه‌لای مردم محلی صفای دیگری دارد. شما را می‌برد تا عمق فرهنگ یک منطقه در همین کافه‌ها است که فرصت معاشرت با مردم محلی را پیدا می‌کنید و مهمان‌نوازی بوشهری نصیبتان می‌شود.
کافه حاج رئیس
حاج رئیس لقب یکی از تاجران بزرگ دوران قاجاریه به نام حاج عبدالرسول طالبی است. او یکی از بازرگانان بزرگ آن دوران بوده که حکومت قاجار به او لقب رئیس التجار داده بود. اعتبار و منزلت این فرد تنها میان درباریان قاجار نبود. او در میان مردم نیز بسیار معتبر بود و با تکیه بر همین اعتبار توانست برای راه‌اندازی بانک ملی ایران مبلغ بالایی جمع‌آوری کند.
به همین دلیل در میان عموم مردم به حاج رئیس معروف بود. عمارت حاج رییس برای مقاصد شخصی احداث شده بود ولی مراسم عمومی خاصی نیز در این عمارت برگزار می‌شد. این عمارت درست در ساحل دریای بوشهر احداث شده است. گفته می‌شود این موقعیت مکانی به این دلیل بوده که حاج رئیس مراودات تجاری زیادی داشته است. به همین دلیل این عمارت در فاصله شش متری دریا احداث شده تا حمل و نقل کالا از کشتی به آن آسان باشد.
عمارت حاج رئیس بوشهر از لحاظ وسعت و پیچیدگی بنا نمونه منحصر به فردی است. به گونه‌ای که بسیاری معتقدند این خانه تاریخی شاخص‌ترین عمارت تاریخی جنوب ایران است. ساختمان سفید رنگ این عمارت علاوه بر مؤلفه‌های معماری بومی جنوب ایران از خلاقیت‌های تحسین‌برانگیزی در معماری برخوردار است. در نگاه اول تعداد زیاد درها و پنجره‌های این بنا توجه رهگذران را به خود جلب می‌نماید. کارشناسان احتمال می‌دهند این طراحی برای ایجاد جریان باد درون ساختمان بوده است.
مصالح اصلی ساخت این عمارت سنگ‌های مرجانی و گچ است. از چوب ساج هندی برای ساخت درها و پنجره‌های عمارت و از بوریا و چوب چندل در پوشش سقف این ساختمان استفاده شده است. نکته قابل تأمل این است که این عمارت به تدریج احداث شده و بخش‌های مختلف آن هم از لحاظ معماری و هم از لحاظ کیفیت ساخت متفاوت هستند.
لیست مناطق دیدنی اطراف بوشهر
دهکده گردشگری پازارلند
این منطقه گردشگری محبوب و مهیج در استان بوشهر، میان دو بندر کنگان و عسلویه، واقع در سواحل دریای شیرینو، قرار دارد. منطقه گردشگری پازارلند عسلویه با مساحتی بالغ‌بر ۲۰ هکتار، مجموعه‌ای رفاهی و تفریحی است که به دلیل موقعیت قرار‌گیری عالی و امکانات جذاب و منحصربهفرد، مقصدی عالی برای سفر، اقامت و تجربه تفریحات لذت‌بخش است.
جالب است بدانید که این دهکده در ابتدا برای کارکنان و کارمندان صنایع گاز و پتروشیمی بندر عسلویه ساخته شد و به‌طور اختصاصی در اختیار آنها قرار داشت. بعد‌ها با توسعه این منطقه و افزودن امکانات تفریحی و رفاهی متعدد، به مجموعه گردشگری محبوب، برای استفاده عموم افراد تبدیل شد. اما نکته جالب در مورد دهکده گردشگری پازارلند اقامتگاه‌های لوله‌ای است. در طراحی و ساخت این اقامتگاه‌های منحصربهفرد از ۲۱ لوله ۱۲متری استفاده شده‌اند که زمانی ضایعات صنعتی پتروشیمی بودند.
فاصله دهکده گردشگری پازارلند تا بوشهر: 11 کیلومتر
خانه-موزه رئیسعلی دلواری
موزه رئیسعلی دلواری که پیش از این، خانه این سردار ایرانی به شمار میآمده، در بخش جنوب شرقی شهر «دِلوار» در بخش شهرستان «تنگستان» از استان «بوشهر» است. این موزه به دست بازماندگان شادروان رئیسعلی دلواری به سازمان میراث فرهنگی هدیه شد. پس از آن، این ساختمان در فهرست آثار ملی ایران جای گرفته است. خانه رئیسعلی دلواری در مساحتی نزدیک به چهار هزار متر گسترده و در پایان دوران قاجار به سال 1286ساخته شد.
رئیسعلی دلواری به سال 1261 خورشیدی در دلوار زاده شد. هنگامی که نیروهای بریتانیا به سال 1915 میلادی ناگهان در بوشهر پیاده شدند، این سرباز میهن در چندین برخورد و برای هفت سال، در جایگاه فرماندهی نیروهای ایرانی با بیگانگان، به رویارویی با آنها پرداخت. تنها در یکی از این نبردها دلیران تنگستان توانستند سپاه 5 هزار نفری انگلیس را شکست دهند. فرماندهی جوان نیروهای تنگستان در هنگام جنگ جهانی اول و مرزبان بوشهر و دیگر مرزهای دریایی در جنوب ایران، به سال 1294 خورشیدی، هنگامی که تنها 33 سال داست، در شبیخونی در «تنگک صفر» بوشهر گرفتار آمد و جان باخت. پیکر بی‌جان او در «دار السلام» نجف به خاک سپرده شده است.
فاصله خانه-موزه رئیسعلی دلواری تا بوشهر: 40 کیلومتر
نخلستان‌های آبپخش
نخل و نخلستان یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان بوشهر است. نخل‌های سرسبز و بلند قامت در ورودی اغلب شهرستان‌های بوشهر به چشم می‌خورد. استان بوشهر بیش از ۳۹ هزار هکتار جنگل نخل و شش میلیون اصله نخل دارد. از میان شهرهای بوشهر شهر آبپخش بیشترین تعداد نخل و پهناورترین نخلستان‌ها را در خود جای داده است. نخلستان‌های آبپخش بوشهر یک جاذبه دیدنی بسیار جذاب هستند. اغلب گردشگرانی که با خرید بلیط هواپیما به بوشهر سفر می‌کنند، از این شهر نیز بازدید می‌کنند.
بندر گناوه
شاید تا به حال نام بندر گناوه را به واسطه بازارهایش شنیده باشید، اما باید بدانید که از نیمه پاییز تا فروردین ماه می‌توان از سواحل و طبیعت زیبای گناوه لذت ببرید. جاذبه‌های بندر گناوه شامل: تالاب حله، غار دیو، بندر ریگ، بی‌بی مریم، دهکده تورریستی مال قائد، رودخانه دره گچی، ساحل شنی، بندر ریگ، کلوت‌ها...
فاصله بندر گناوه تا بوشهر: 110 کیلومتر
سیراف
بندر سیراف
که به آن بندر طاهری نیز می گویند، در بخش مرکزی شهرستان بندر کنگان
در استان بوشهر در جنوب ایران واقع است. در زمان تجارت جاده ابریشم این بندر نقش به سزایی در تجارت بین‌المللی داشته است. این بندر مابین بندر کنگان و بندر عسلویه واقع شده و در مجاورت ساحل آبی و زیبای خلیج فارس قرار گرفته است. از مهمترین جاذبه‌های بندر سیراف گوردخمه‌ها و سیستم آبرسانی ساسانی است که هر گردشگری را به خود جذب می‌کند.
فاصله سیراف تا بوشهر: 245 کیلومتر
منطقه حفاظت شده نایبند
خليج نایبند در ساحل شمالی با وسعت ۴۱۳۰ هكتار، يكی از ارزشمندترين زيستگاه‌های دريايی خليج فارس است. حوزه‌های متعدد، جنگل‌های حرا، سواحل ماسه‌ای درخشان در بخش‌های شمالی و شرقی و سواحل صخرهای جنوبی خليج و بخش غربی منطقه حفاظت شده نایبند، درختان كهنسال انجير معابد در دماغه نايبند، دشت هموار بخش شمالی، دشت‌های مشجر و دره‌های عميق و صخرهای در بخش جنوبی بديع‌ترين چشم‌اندازهای طبيعی سواحل خليج فارس را يكجا در این پارک گرد آورده است. وجود چنين مناظری در کنار تپه‌های مرجانی برای غواصان و فرآیند تخمگذاری و فرزندآوری لاک‌پشتان دريايی كمياب از جذابیت‌های که دل هر گردشگری را می‌برد.
فاصله پارک ملی نایبند تا بوشهر: ۳۰۰
کیلومتر
ساحل بنود عسلویه
ساحل بنود یکی از جاهای دیدنی عسلویه در استان بوشهر است. البته این ساحل لوکیشن‌های اصلی فیلم محمد رسول الله(ص) بوده است و بی‌دلیل نیست که به چشم بسیاری از گردشگران آشنا به نظر می‌رسد و مقصد جذابی برای آنها به حساب می‌آید. همان بخش از فیلم که ماهی‌های زیادی به‌شکلی معجزه‌آسا از دریا به ساحل می‌ریزند. هنوز هم بقایای خانه‌های زیبای گلی و سازه‌های این فیلم تاریخی را می‌توان در ساحل بنود مشاهده کرد.
ساحل زیبای بنود در مجاورت روستای بنود و در ۳۵ کیلومتری عسلویه استان بوشهر قرار دارد. این ساحل زیبا در جنوبی‌ترین نقطه از استان بوشهر جای گرفته است و می‌توانید آن را در ۶ کیلومتری چاه مبارک شهرستان عسلویه پیدا کنید.
فاصله ساحل بنود تا بوشهر: 320 کیلومتر
