انواع قطارهای ژاپن
قطارها در ژاپن به چند دسته تقسیم می شوند. با دانستن این طبقه بندی ها می توانید بهتر از قطارهای ژاپن استفاده کنید:
- قطارهای محلی (kakueki-teisha یا futsu-densha) که در هر ایستگاهی توقف می کنند.
- قطارهای سریع (Kaisoku) که در برخی ایستگاه ها توقف نمی کنند. قیمت بلیط قطارهای محلی و قطارهای سریع با هم تفاوتی ندارد.
- قطارهای اکسپرس (kyuko) که در مقایسه با قطارهای سریع در ایستگاه های کمتری توقف می کنند. قیمت بلیط قطارهای اکسپرس علاوه بر هزینه پایه، شامل یک هزینه مازاد هم می شود. البته این هزینه مختص شرکت راه آهن ژاپن است و سایر شرکت های ریلی چنین هزینه ای دریافت نمی کنند.
- قطارهای لیمیتد اکسپرس (tokkyu) که تنها در ایستگاه های مهم توقف می کنند. قیمت بلیط این قطارها هم مازاد بر قیمت پایه بوده و به طور معمول بین 500 تا 4 هزار ین می باشد. باز هم باید اضافه کرد که این مازاد هزینه تنها توسط شرکت راه آهن ژاپن دریافت می شود و سایر شرکت های ریلی این هزینه را از مسافران دریافت نمی کنند.
- قطارهای سوپر اکسپرس (shinkansen) که تنها در مالکیت شرکت راه آهن ژاپن بوده و از ریل ها و سکوهای جداگانه استفاده می کنند. قیمت بلیط این قطارها نیز مانند قطارهای بالا و چیزی بین 800 تا 8 هزار ین است.
انواع صندلی های قطار در ژاپن
شرکت راه آهن ژاپن در قطارهایی که در مسیرهای طولانی حرکت می کنند، دو کلاس متفاوت را برای مسافران پیش بینی کرده است: کلاس معمولی و کلاس سبز یا فرست کلاس. بیشتر قطارهای محلی تنها واگن های معمولی دارند. در مقابل واگن های سبز یا فرست کلاس کمتر شلوغ بوده و صندلی های جا دار بیشتری دارند. هر چند که این صندلی ها نسبت به صندلی های معمولی 30 تا 50 درصد هم گران تر هستند.
این راه هم باید اضافه کرد که بیشتر قطارهای شینکاسن و لیمیتد اکسپرس هم صندلی های رزرو شده و هم رزرو نشده دارند، اما تعداد کمی از این قطارها تنها صندلی هایی دارند که باید از پیش آنها را رزرو کرد. از همین رو است که صندلی های قطارهای فرست کلاس معمولا همه رزرو شده اند. اما در بیشتر قطارهای محلی، سریع و اکسپرس همه صندلی ها رزرو نشده هستند. بهتر است بدانید که رزرو صندلی ها چیزی بین 300 تا 700 ین هزینه خواهد داشت و در صورت همراه داشتن کارت Japan Rail Pass رایگان خواهد بود.
جالب است که بدانید واگن های مخصوص سیگاری ها که از تهویه بسیار خوبی برخوردار هستند، تنها در برخی قطارهای مسیرهای طولانی یافت می شوند. در سایر قطارها سیگار کشیدن ممنوع است.
چگونگی خرید بلیط قطار در ژاپن
کارت های بلیط فرایند استفاده از قطارها را در ژاپن تا حد زیادی آسان کرده است. اما در صورتی که به این کارت ها دسترسی ندارید، می توانید از دستگاه های بلیط برای سفرهای کوتاه بلیط خریداری کنید. گفتنی است که خرید بلیط قطار و رزرو صندلی برای سفرهای طولانی می تواند به صورت دستی از باجه ها یا از دستگاه های مشخصی انجام شود.
برخی از کارت های بلیط اصلی در ژاپن عبارتند از:
- سویکا (suica) که یک کارت متعلق به شرکت راه آهن ژاپن شرقی بوده و برای قطارهای شرکت راه آهن ژاپن در مناطق نیگاتا، سِندای و گریتر توکیو greater Tokyo مورد استفاده قرار می گیرد.
- پاسمو (pasmo) کارتی متعلق به راه آهن، مترو و اتوبوس توکیو است.
- کوکا (lcoca) کارت شرکت راه آهن ژاپن غربی است که در مناطق کانسای، چوگوکو و هوکوریکو مورد استفاد قرار می گیرد. کارت بلیط Kansai One Pass هم یک نسخه دیگر از این کارت است که به طور انحصاری برای توریست های خارجی که در جاذبه های توریستی منطقه کانسای به دنبال بهره مندی از تخفیف هستند، کاربرد دارد.
- پیتاپا (pitapa) کارتی است که در خط آهن و متروی منطقه کانسای مورد استفاده قرار می گیرد. هزینه این کارت بر خلاف سایر کارت های بلیط از پیش پرداخت نشده و به راحتی هم در دسترس توریست های خارجی نیست.
- تویکا (toica) کارت بلیطی از شرکت راه آهن مرکزی ژاپن بوده که در منطقه ناگویای بزرگ تر و برخی نواحی شیزوکا مورد استفاده قرار می گیرد.
- ماناکا (manaca) کارت قطار، مترو واتوبوس های ناگویا است.
چگونگی خرید بلیط قطار از دستگاه ها برای سفرهای کوتاه در ژاپن
هر چند خرید بلیط قطار از دستگاه های صدور بلیط کار سختی به نظر نمی رسد، اما برای برخی به ویژه توریست ها اندکی گیج کننده است. اگر به توکیو سفر می کنید و قصد خرید بلیط از این دستگاه ها را دارید، این مراحل را دنبال کنید:
- نخست مقصد و هزینه مربوط به آن را روی نقشه های که در بالای دستگاه نصب شده است، پیدا کنید. این نقشه خطوط و ایستگاه های قطار منطقه را نشان می دهد. قیمت بلیط قطار هم در پایین هر ایستگاه نشان داده شده است.
- پول را وارد دستگاه کنید. بیشتر دستگاه ها سکه های 10، 50، 100 و 500 ین و اسکناس های 500 ینی را قبول می کنند. بیشتر دستگاه ها حتی اسکناس های درشت تر را هم می پذیرند.
- تعداد بلیط هایی را که می خواهید خریداری کنید، وارد کنید. تعداد پیش فرض، یک است اما اگر تنها سفر می کنید، می توانید این مرحله را نادیده بگیرید.
- دگمه ای را که مقدار قیمت بلیط شما را نشان می دهد، فشار دهید.
- حالا می توانید بلیط یا بلیط های خود را بردارید.
این نکته را هم باید اضافه کرد که گاهی اوقات نام ایستگاه ها روی نقشه تنها به زبان ژاپنی نوشته شده است. بنابراین اگر نمی توانید مقصد و هزینه مربوط را پیدا کنید، یک بلیط با کمترین هزینه خریداری کرده و مازاد را در دستگاه دیگری که برای تطبیق هزینه ها تعبیه شده، در ایستگاه مقصد پرداخت کنید.
چگونگی خرید بلیط قطار از باجه های بلیط در ژاپن
اگر می خواهید از باجه، بلیط خریداری کنید؛ نیاز به اطلاعات زیر دارید:
تعداد مسافران، تاریخ سفر، ایستگاه مبدأ، ایستگاه مقصد، نوع واگن (معمولی یا فرست کلاس)، صندلی رزرو شده یا نشده
اگر قصد دارید یک صندلی را از پیش رزرو کنید هم نیاز به اطلاعات زیر دارید:
نام و شماره قطار یا تاریخ حرکت، انتخاب نوع واگن (مخصوص سیگار یا ساده)
اگر نمی توانید ژاپنی صحبت کنید و در صف بلیط ایستاده اید، اطلاعات مورد نیاز را روی کاغذ یادداشت کرده و آن را به فروشنده نشان دهید تا پروسه خرید راحت تر شود. هر چند که فرم های مخصوصی هم برای همین منظور به زبان انگلیسی در برخی ایستگاه ها تعبیه شده، اما به ندرت توسط مسافران مورد استفاده قرار می گیرد.
چگونگی ورود به گیت های عبور در ایستگاه های قطار ژاپن
پس از خرید بلیط می توانید به سمت گیت های بلیط حرکت کنید. وقتی به گیت های اتوماتیک بلیط رسیدید، بلیط را وارد دستگاه کرده، از گیت عبور کرده و بلیط خود را در سمت دیگر از دستگاه بردارید. اگر بلیط نامعتبری را وارد کنید، گیت بسته خواهد شد و زنگ هشدار به صدا در خواهد آمد. برای استفاده از کارت بلیط هم ریدر کارت را برای حدود یک ثانیه لمس کنید.
در صورتی که کارت های Japan Rail Pass داشته باشید، نمی توانید از گیت های خودکار استفاده کنید؛ بلکه باید از گیت های دستی عبور کنید که مستلزم نشان دادن کارت به پرسنل ایستگاه است. همین روند در مورد بسیاری از کارت های مناطق دیگر هم صدق می کند. برای استفاده از سکوهای قطارهای شینکاسن هم باید از گیت های جداگانه بلیط بگذرید که معمولا به خوبی در ایستگاه های قطار مشخص شده اند.
سکوهای قطار در ایستگاه های قطار ژاپن
همزمان که به دنبال خط و مسیر قطار خود می گردید، سکوی قطار مورد نظر خود را پیدا کنید. بیشتر علائم مهم به زبان های انگلیسی و ژاپنی نوشته شده اند و حتی به تازگی زبان های چینی و کره های هم به آنها اضافه شده است. خوشبختانه در بسیاری از سکوها، نشان هایی روی زمین وجود دارند که نشان می دهند درهای قطار ورودی به ایستگاه در کجا واقع شده، از همین رو مسافران منتظر پشت این نشانه ها صف می کشند. رانندگان قطار هم آموزش دیده اند تا در فواصل سانتیمتری توقف کنند.
در مورد قطارهای مسیرهای طولانی هم، نشانه های بیشتری طراحی شده اند که شماره واگن و اینکه واگن معمولی یا فرست کلاس است را مشخص می کنند. به علاوه این نشانه ها رزرو شده بودن یا نبودن صندلی ها و واگن های مخصوص سیگار یا معمولی را هم به مسافران نشان می دهند.
چگونگی سوار شدن به قطار در ژاپن
حالا که از این مراحل عبور کرده و به درب قطار رسیده اید، بهتر است مطابق فرهنگ ژاپنی رفتار کنید تا مشکلی پیش نیاید. نخست آنکه ابتدا اجازه دهید مسافران از قطار خارج شوند. مراقب باشید که درب قطار را به ویژه در ایستگاه های شلوغ مسدود نکنید. کوله پشتی خود را روی زمین یا درون قفسه مخصوص بگذارید. شاید تعجب کنید اما بیشتر مسافران در قطارهای ژاپن در حال خواندن، چرت زدن یا استفاده از تلفن همراه خود هستند. اگرچه صحبت کردن با تلفن همراه در داخل قطارها به جز در بخش های ورودی قطارهای شینکاسن و لیمیتد اکسپرس ممنوع است.
نکته دیگر این است که ایستگاه های بعدی به زبان ژاپنی اعلام می شوند. اما در قطارهای شینکاسن و برخی از خط هایی که توسط مسافران خارجی هم مورد استفاده قرار می گیرند، اعلام ایستگاه ها به زبان انگلیسی هم صورت می گیرد. شینکاسن و قطارهای جدیدتر همچنین علائم الکترونیکی در هر واگن نصب کرده اند که ایستگاه های بعدی را نمایش می دهند.
در ایستگاه های قطارِ مقصد در ژاپن
اگر آنچه را که تا کنون گفتیم، انجام داده باشید؛ باید بدون دردسر به مقصد رسیده باشید. در ایستگاه مقصد هم نام ایستگاه های قبلی و بعدی به زبان های کانجی، هیراگانا و انگلیسی نوشته شده است. در مقصد به همان شیوه ای که وارد شدید، از گیت خارج شوید. فراموش نکنید که بلیط تک سفره شما تا زمان خروج در دستگاه می ماند. اگر مبلغ درست را برای ایستگاه مقصد خود پرداخت نکرده باشید، مجبور به پرداخت مازاد در یک دستگاه تطبیق هزینه قبل از خارج شدن از گیت هستید. اگر هم چنین دستگاه هایی وجود نداشته باشد، می توانید مازاد را در گیت دستی پرداخت کنید.
